تحلیل انتقادی مبنای معرفت‌شناختی دیدگاه حیرت‌آفرینی زبان قرآن با تاکید بر آراء سروش و مجتهدشبستری

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• مهدی مهدوی اعلا ¹
• علی رضا خاتم شیشه بر ²
• علی احمد ناصح ³

¹ استادیار گروه الهیات و معارف اسلامی دانشگاه صنعتی شیراز

² استاد حوزه علمیه قم

³ استاد تمام گروه علوم قرآن و حدیث دانشگاه قم

10.22067/jquran.2024.84151.1602

چکیده

از مهم‌ترین ملاکات اعتبارسنجی یک دیدگاه، بازخوانی شالوده‌های بنیادین فکری آن است. تنقیح مبنای بنیادی معرفت‌شناختی و تحلیل و نقادی ابعاد متعدد آن نقشی موثر در پایش زبان قرآن دارد. متاثر از پیرایش نگرش معرفت‌شناختی، انتساب حیرت‌آفرینی نسبت‌به زبان قرآن مورد تردید واقع می‌شود و شالوده‌های زیرین معرفتی و ادراکی قرآن به‌منظور مفاهمه‌گری و فیصله‌بخشی زبان قرآن استحکام افزون‌تری می‌یابد. این نوشتار می‌کوشد با کاربست ملاحضات دقیق عقلی مبنای یادشده را مورد تحلیل انتقادی قرار دهد و ازاین‌طریق سستی دیدگاه حیرت‌آفرینی را نسبت‌به زبان قرآن برجسته نماید. روش پژوهش مقاله اسنادی و تحلیلی است و یافته‌های تحقیق حاکی از این‌ست که مبنای معرفت‌شناختی دیدگاه حیرت‌آفرینی زبان قرآن دچار چالش‌های جدی است. نخست از حیث گونه‌شناسی شکاکیت پیچیده نام می‌گیرد. دوم از لحاظ تبارشناسی نگرشی نوکانتی است. سوم از نظر روش‌شناسی رهیافتی معیارگریز یادکرد می‌شود. چهارم خودشکنی خصیصه ذاتی آن مدعاست. پنجم دفاعیات موجود معیوب‌ هستند. بنابراین دیدگاه حیرت‌آفرینی زبان قرآن مبتنی بر مبنایی مخدوش و مردود وقوع یافته است.

کلیدواژه‌ها

• معرف شناختی
• نسبیت
• حیرت آفرینی
• زبان قرآن

موضوعات

• علوم قرآن و حدیث

---