نقد و بررسی دیدگاه‌ها پیرامون مفاد «لا ینبغی» در روایات

مقالات آماده انتشار

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• عبدالجبار زرگوش نسب ¹
• علی حسینی‌فر ²

¹ دانشیار دانشگاه ایلام

² مدرس دانشگاه ایلام

10.22067/jquran.2024.83156.1556

چکیده

از جمله‌ی تعبیرات پرکاربرد در روایات، «ینبغی» و «لا ینبغی» است. این تعبیرات در لغت به معنای طلب، جواز، شایستگی، تمکن و تیسر است؛ مشتقات این ماده‌ی لغوی در قرآن کریم نیز، در همین معنا به کار رفته است. این پژوهش با روش توصیفی ـ تحلیلی به کاربست‌های روایی این تعبیرات، ضرورت مفهوم‌شناسی و واکاوی مفاد آن می پردازد. به نظر می‌رسد در دلالت «ینبغی» بر جواز تکلیفی، مناقشه و خلافی در میان نیست؛ آن‌چه محل نقض و ابرام فقهای امامیه قرار گرفته است مدلول «لا ینبغی» است. با تتبع در منابع لغوی، تأمل در کاربردهای روایی این تعبیر و دقت در استعمالات آن، فراوانی استعمال آن در تحریم قابل استفاده است. شاید بتوان با تمسک به این کثرت استعمال و انصراف ناشی از آن، همچنین، برخی مؤیدات روایی بر غلبه‌ی ظهور این ماده‌ی لغوی در حرمت، بر ظهور آن در کراهت تأکید نمود. بعضی از لغت شناسان «لا ینبغی » را واجد معنایی اعم از عدم تمکن و عدم تیسر تلقی کرده و آن را به معنای عدم شایستگی و فقدان اهلیت تفسیر نموده‌اند.

.

کلیدواژه‌ها

• ینبغی
• لا ینبغی
• نفی بأس
• حکم شرعی

موضوعات

• علوم قرآن و حدیث

---