Correcting the Weak Documentation of the Mashikha of al-Tahdhīb through the Authentic Documentation of Shaykh Tusi’s al-Fehrist according to Asif Mohseni

Articles in Press

Document Type : Research Article

Authors

• Saeeda Mohseni ¹
• Mohammad hasan Rostami ²
• Hasan Naghizadeh ³

¹ PhD student of the Faculty of Theology and Islamic Studies, Ferdowsi University of Mashhad

² Associate Professor, Department of Quran and Hadith Sciences, Ferdowsi University of Mashhad

³ Professor of the Department of Quran and Hadith Sciences, Ferdowsi University of Mashhad

10.22067/jquran.2023.83199.1578

Abstract

Appropriation, replacement, and ultimately, “source correction” is one of the accepted methods to restore the weak documentation of narrations. One of the most important contexts of executing this method is the rectification of the weak documentation of the “mashikhah (sourcebook) of Tahdhībayn” through the authentic documentation of al-Fehrist and by using it, many science of narrators researchers have increased the number of authentic sources and chains of narrators of the mashikhah; however, the manner of applying this rule has not been uniform and it has not gone through a similar process in the different instances. That which has been the foundation of most science-of-narrators researchers in correcting the weak documentation of source books is the delegation of some chains of narrators to al-Fehrist from Shaykh al-Tusi.

Asif Mohseni is one of the contemporary science-of-narrators researchers who has considered the abovementioned correction difficult by presenting proofs from al-Fehrist itself and has not utilized such a method in rectifying documentation. His most important argument is Shaykh Tusi’s innumerous use of the phrase “akhbarna” (we were informed) in al-Fehrist which does not indicate a meaning beyond awareness of the “names” of books and principles and does not denote other methods of communication such as hearing, reading, etc. Asif Mohseni has also raised some corroborative disqualifiers in refuting the abovementioned rectification which do not possess precise theoretical support compared to his other arguments.

Keywords

• source correction
• al-Mashika. authentic chains
• al-Fehrist
• Asif Mohseni

Main Subjects

• Quran and Hadith Studies

---

References

اردبیلی، محمد بن علی. جامع الرواه و ازاحه الاشتباهات عن الطرق و الاسناد. ج1، چ 1، بیروت: دارالاضواء، 1403 ق.

---. مجمع الفائده و البرهان فی شرح ارشاد الاذهان. ج5، چ 1، قم: موسسه النشر الاسلامی، 1403 ق.

اعرجی کاظمی، محسن بن حسن. عده الرجال، محقق: موسسه الهدایه لاحیاء التراث. ج2، چ 1، قم: اسماعیلیان، 1415ق.

بحر العلوم، سید محمد مهدی بن مرتضی. الفواید الرجالیه، محقق: محمد صادق بحر العلوم. ج2، چ1، تهران: مکتبه الصادق­^(ع)، 1363.

تفرشى، مصطفى بن حسین. نقد الرجال، محقق: موسسه آل البیت علیهم السلام الاحیاء التراث. ج5، چ 1، قم: موسسه آل البیت^{(علیهم السلام)} لإحیاء التراث، 1377­.

تهرانی، محمد حسن. الذریعه الی تصانیف الشیعه. ج 5، چ 1، قم: اسماعیلیان و کتابخانه اسلامیه تهران‌، 1408ق.

جلالی، مهدی و رحیمه شمشیری. «مزایای فهرست نجاشی بر فهرست و رجال شیخ طوسی و بررسی نسبت و اختلاف آن­ها با یکدیگر». دو فصلنامه علوم قرآن و حدیث. س41، ش 83،  1388، صص 101 تا 120.

---. «بررسی روش عمومی شیخ طوسی در کتاب فهرست». مطالعات اسلامی علوم قرآن و حدیث. س40، ش 81، 1387، صص 135 تا 164.   

حایری، سید کاظم. مباحث الاصول تقریرات خارج سید باقر صدر. ج3، چ 1، قم: دارالبشیر، 1385ش.

عاملی، حسن بن زین الدین. مصحح: علی اکبر غفاری. منتقی الجمان فی الاحادیث الصحاح و الحسان. ج1، چ 1، قم: جامعه المدرسین فی الحوزه العلمیه بقم موسسه النشر الاسلامی، 1362.

خطیب، محمدعجاج. اصول الحدیث علومه و مصطلحه. ج1، چ 1، بیروت: دارالفکر، 1426ق.

خویی، ابوالقاسم‏. معجم رجال الحدیث و تفصیل طبقات الرواة. ج1، چ 5، بی­جا: بی نا، 1413­ق.

پاکتچی، احمد. دانشنامه بزرگ اسلامی، مرکز دایره المعارف بزرگ اسلامی. مقاله «تحمل حدیث». 1398، چ 1، ج14، مرکز دایره المعارف بزرگ اسلامی، 1367، ص5810.

ربانی، محمد حسن. سبک شناسی دانش رجال حدیث. چ 1، قم: مرکز فقهی ائمه اطهار^{(علیهم السلام)}، 1385.

سبحانی تبریزی، جعفر. کلیات فی علم الرجال. چ 2، قم: حوزه علمیه قم- مرکز مدیریت، 1410ق.

سیستانی، محمد رضا. قبسات من علم الرجال. ج 2، چ 2، بیروت: دارالمورخ العربی، 1438ق.

شبیری، سید جواد. درس خارج فقه. مدرسه فقاهت.

https://www.eshia.ir/feqh/archive/text/shobeiry_mohammad/feqh/98/980903/

شوشتری، محمد تقی. قاموس الرجال. ج1، چ 2، قم: جامعه المدرسین فی الحوزه العلمیه بقم- موسسه النشر الاسلامی، 1410 ق.

شهیدی، محمد تقی. درس خارج فقه.  1401، مدرسه فقاهت.

https://www.eshia.ir/Feqh/Archive/text/shahidi/feqh/1401/14011209

طریحی، فخرالدین. تحقیق: محمد کاظم طریحی. جامع المقال فیما یتعلق باحوال الحدیث و الرجال. تهران: کتابفروشی جعفری تبریزی، بی­تا.

طوسی، محمد بن حسن. محقق: عبدالعزیز طباطبایی. فهرست کتب الشیعة و أصولهم و أسماء المصنفین و أصحاب الأصول‏. چ 1، قم: مکتبه المحقق الطباطبایی، 1420 ق.

___ . تهذیب الأحکام. ج10، چ 4، تهران: دارالکتب الاسلامیه، 1365.

___. الاستبصار فیما اختلف من الاخبار. ج 4، چ 4، تهران: دارالکتب الاسلامیه، 1363.

علی نژاد، ابوطالب. «آشنایی با طریق شیخ طوسی و نقش کاربردی آن». حدیث حوزه. ش 2، 1390، صص 7 تا 31.

قاسمی، محمد جلال الدین، قواعد التحدیث من متون مصطلح الحدیث، ج1، چ 1، بیروت:چاپ محمد بهجه بیطار، 1407.

کلباسی، محمد بن محمد ابراهیم. مصحح: محمد حسین درایتی،  الرسایل الرجالیه. ج2، چ 1، قم: موسسه علمی فرهنگی دارالحدیث، 1422ق.

محسنی، محمدآصف. بحوث فی علم الرجال. چ 5، قم: مرکز المصطفی العالمی للترجمه و النشر، 1389.

مروی، محمد حسین و محمد غفوری نژاد. «سیمای مکتب کلامی بغداد بر اساس داده­های نجاشی و طوسی». پژوهش­نامه کلام. س7، ش14، 1400، صص 213 تا 240.

نجاشی، احمد بن على‏. محقق: موسی شبیری زنجانی. رجال النجاشی. چ 6، قم: جماعه المدرسین فی الحوزه العلمیه بقم، 1365.

نوری، حسین بن محمد تقی. محقق: موسسه آل البیت علیهم السلام لاحیاء التراث. مستدرک الوسایل. ج24، چ 1، بیروت: موسسه آل البیت لاحیاء التراث، 1429ق.

نیل­ساز، نصرت و ابوالفضل رجایی­فرد.«سیر تاریخ نگاری شیعه در پنج قرن نخست بر اساس دو فهرست شیخ طوسی و نجاشی». معرفت. س27، ش 251، 1397،صص 25 تا40.