ارزیابی برگردان‌های مشتقات مادۀ «ثنی» در ترجمه‌های فارسی معاصر از قرآن کریم

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار گروه آموزش معارف اسلامی، دانشگاه فرهنگیان، تهران، ایران.

چکیده

ترجمهٔ قرآن پلی است برای انتقال پیام الهی به مخاطبان غیرعرب‌زبان. مترجمان می‌کوشند عمق معنا و مفهوم کلام فصیح خداوند را به‌طور صحیح و کامل از زبان عربی به دیگر زبان‌ها برگردانند؛ لیکن گسترۀ معنایی و کاربرد متنوع برخی واژه‌ها گاه آنان را در معادل‌یابی و گزینش ترجمهٔ مناسب به زحمت می‌اندازد، به‌نحوی که ترجمه‌های متفاوتی از عبارتی واحد ارائه شده است. مشتقات مادۀ «ثنی» ازجملهٔ این موارد است. در پژوهش حاضر، برگردانِ مشتقات «ثنی» در ترجمه‌های فارسی معاصر قرآن کریم با روش انتقادی‌تحلیلی بررسی شده است. ابتدا برای هریک از این واژگان با استفاده از منابع لغوی و تأمل در بافت آیات، معادل معنایی صحیح گزینش شده و سپس ترجمه‌های معاصر براساس آن ارزیابی شده است. برخی مشتقات مادۀ «ثنی» در معنای اولیهٔ انعطاف و انصراف و استثنا استعمال شده‌اند؛ اما به‌واسطهٔ کثرت کاربرد این ماده در معنای عددی دو و دوازده، مترجم معنای عددی را برایشان لحاظ کرده است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


قرآن کریم.
آلوسى، محمودبن‌عبدالله. روح المعانى فى تفسیر القرآن العظیم و السبع المثانی. بیروت: دار الکتب العلمیه، 1415ق.
آیتى، عبدالمحمد. ترجمۀ قرآن. تهران: سروش، 1374. ‌
ابن‌منظور، محمدبن‌مکرم. لسان العرب. بیروت: دار صادر، 1414ق.
اقبالی، عباس، زهره زرکار. «نقد ترجمۀ کنایه در ترجمه‌های فارسی قرآن». پژوهش دینی. ش26، (1392): 1-23.
الهى قمشه‌اى، مهدى. ترجمۀ قرآن. قم: فاطمة الزهراء، 1380.
انصاریان، حسین. ترجمۀ قرآن. قم: اسوه، 1383.
بحرانى، هاشم‌بن‌سلیمان. البرهان فى تفسیر القرآن. تهران: بنیاد بعثت، 1416ق.
بیضاوى، عبدالله‌بن‌عمر. انوار التنزیل و اسرار التأویل‌. بیروت: دار احیاء التراث العربى، 1418ق.
حجتى، سیدمهدى. گلى از بوستان خدا. قم: بخشایش علم‌الهدی، 1384.
حسن، عباس. النحو الوافی. مصر: دار المعارف، 1966م.
حسینى شاه‌عبدالعظیمی، حسین‌بن‌احمد. تفسیر اثناعشری. تهران: میقات، 1361.
حقى بروسوى، اسماعیل. تفسیر روح البیان. بیروت: دار الفکر، بی‌تا.
خطیب، عبدالکریم. التفسیر القرآنى للقرآن‌. بیروت: دار الفکر العربی‌، بی‌تا.
راغب اصفهانی، حسین‌بن‌محمد. المفردات فی غریب القرآن. بیروت: دار العلم، 1412ق.
رضایى اصفهانى، محمدعلى و همکاران. ترجمۀ قرآن. قم: مؤسسۀ تحقیقاتى فرهنگى دار الذکر، 1383.
زمخشرى، محمودبن‌عمر. الکشاف عن حقائق غوامض التنزیل و عیون ‌الاقاویل فی وجوه ‌التأویل. بیروت: دار الکتاب العربی، 1407ق.
سیوطی، عبدالرحمن‌بن‌ابی‌بکر. البهجة المرضیة فی شرح الالفیة. قم: دار الهجره، 1377.
صلواتى، محمود. ترجمۀ قرآن. تهران: مبارک، 1387.
طاهرى قزوینى، علی‌اکبر. ترجمۀ قرآن. تهران: قلم، 1380.
طباطبائی، محمدحسین.  المیزان فی تفسیر القرآن. قم: دفتر انتشارات اسلامى، 1417ق.
طبرسى، فضل‌بن‌حسن. مجمع ‌البیان فى تفسیر القرآن. تهران: ناصرخسرو، 1372.
طیب حسینی، سیدمحمود. درآمدی بر مفردات قرآن. تهران: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، 1393.
عاملى، ابراهیم. تفسیر عاملى‌. تهران‌: صدوق، 1360‌.
فخر رازى، محمدبن‌عمر. مفاتیح الغیب. بیروت: دار الإحیاء التراث العربى، 1420ق.
فراهیدى، خلیل‌بن‌احمد. کتاب العین‌. قم: هجرت، 1410ق‌.
قرشى، سیدعلی‌اکبر. تفسیر احسن الحدیث‌. تهران: بنیاد بعثت، 1377‌.
کاویانپور، احمد. ترجمۀ قرآن. تهران: اقبال، 1378.
گرمارودى، سیدعلى. ترجمۀ قرآن. تهران: قدیانى، 1384.
مشکینى، على. ترجمۀ قرآن. قم: الهادى، 1381.
مصباح‌زاده، عباس. ترجمۀ قرآن. تهران: بدرقۀ جاویدان، 1380.
مصطفوى، حسن. التحقیق فی کلمات القرآن الکریم. تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب، 1368.
مکارم شیرازى، ناصر. ترجمۀ قرآن. قم: دار القرآن الکریم، 1373.
یاسرى، محمود. ترجمۀ قرآن. به‌تحقیق مهدى حائرى تهرانى. قم: بنیاد فرهنگى امام مهدی(عج)، 1415ق.
CAPTCHA Image