Semantics in Tafsir Mujahid

Document Type : Research Article

Author

• Atefeh Zarsazan Khorasani

Islamic Studies University

10.22067/naqhs.v51i2.60247

Abstract

The first step in the interpretation (tafsir) of the Qur'an is discovering the exact meaning and implication of words so as to avoid the amalgamation of meanings and superficiality in the interpretation of divine intentions. Mujahid bin Jabr is one of the eminent commentators who has based his exegesis upon the description and elucidation of lexicons. The importance of delving into ancient interpretations becomes apparent when we ascertain that the origins of most Quranic, discoursal, and other subjects can be traced back to ancient interpretations. The systematic method of exegeses like Mujahid, who lived near the age of Revelation, paves the way for the accurate interpretation of the Qur'an. Thus, by exploring the interpretative narratives and the exegesis method adopted by Mujahid, one can gain a clearer picture of interpretation and clarification of lexicons and terms in his view. This paper, adopting a descriptive-analytical method, initially discusses topics such as the description of terms, polysemy and homonymy (Wujuh and Naza'ir), and borrowed words, considering that part of his interpretive points are concerned with etymology of words. In the next step, discourse-based evidences such as style and occasions of revelation as well as non-discourse-based evidences like Quranic attestations, the words of the Prophet (pbuh) and other Companions along with historical events and logical arguments are explored.

Keywords

• interpretation Mujahid
• signs
• words
• the Holy Quran

---

References

ابن ابی حاتم، عبدالرحمن بن محمد، تفسیر القرآن العظیم، عربستان سعودی، مکتبه نزار مصطفی الباز، 1419 ق.

ابن بابویه، محمد بن علی، الامالی، قم، مؤسسه البعثت، 1417 ق.

ابن تیمیه، احمد بن عبد الحلیم، مقدمه فی اصول التفسیر، بیروت، دار مکتبة الحیاة، بی‌تا.

ابن جوزی، عبدالرحمن بن علی، نواسخ القرآن، بیروت، دار الکتب العلمیه، بی‌تا.

ابن حجر عسقلانی، احمد بن علی، تهذیب التهذیب، بیروت، دارالفکر، بی‌تا.

ابن سعد، محمد بن سعد، طبقات الکبری، بیروت، دار صادر، بی‌تا.

ابن کثیر، اسماعیل بن کثیر، البدایه و النهایه، بیروت، دار احیاء التراث العربی، 1408 ق- 1988 م.

ابن کثیر، اسماعیل بن کثیر، تفسیر القرآن العظیم، بیروت، دارالکتب العلمیه، 1419 ق.

ابن منظور، محمد بن مکرم، لسان العرب، بیروت، دارصادر، 1410 ق.

ابن ندیم، محمد بن إسحاق، الفهرست، تحقیق رضا تجدد، بی‌جا، بی‌تا.

امین، احمد، فجر الاسلام، بیروت، دارالکتب العربی، 1969 م.

بخاری، محمد بن اسماعیل، التاریخ الکبیر، بی‌جا، بی‌تا.

بخاری، محمد بن اسماعیل، صحیح بخاری، بیروت، دارالفکر، 1401 ق-1981 م.

ثعلبی، احمد بن ابراهیم، الکشف و البیان عن تفسیر القرآن، بیروت، دار احیاء التراث العربی، 1422 ق.

ثوری، سفیان بن سعید، تفسیر ثوری، بیروت، دارالکتب العلمیه، 1403 ق- 1983 م.

جرجانی، علی بن محمد، التعریفات، بیروت، دارالکتب البستانی، 1411 ق.

جوادی آملی، عبدالله، تفسیر موضوعی قرآن کریم، نشر اسراء، 1379.

حاجی خلیفه، مصطفی بن عبدالله، کشف الظنون عن اسامی الکتب و الفنون، داراحیاء التراث العربی، بیروت، بی‌تا.

داودی، محمد بن علی، طبقات المفسرین، بیروت، دارالکتب العلمیه، بی‌تا.

ذهبی، محمد بن احمد، میزان الاعتدال فی نقد الرجال، تحقیق علی بحاوی و عیسی حلبی، دارالمعرفه، بیروت، بی‌تا.

ذهبی، محمد حسین، التفسیر و المفسرون، بی‌جا، بی‌تا.

راغب اصفهانی، حسین بن محمد، معجم مفردات الفاظ القرآن، تحقیق ندیم مرعشی، دار الکتب العربی، بی‌جا، بی‌تا.

رجبی، محمود، روش تفسیر قرآن، قم، پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، 1387.

رشید، محمد، اسباب النزول و اثرها فی بیان النصوص، دارالشهاب، دمشق، 1420 ق.

زرکشی، محمد بن عبدالله، البرهان فی علوم القرآن، بیروت، دارالمعرفه، 1410 ق- 1990 م.

زمخشری، محمود بن عمر، الکشاف عن حقایق غوامض التنزیل و عیون الاقاویل فی وجوه التأویل، بیروت، دارالکتب العربی، 1407 ق.

سزگین، فؤاد، تاریخ التراث العربی، قم، نشر مکتبه آیت الله مرعشی، 1412 ق.

سیوطی، عبدالرحمن بن ابی‌بکر، الاتقان فی علوم القرآن، بیروت، دارالکتب العربی، 1421 ق- 2001 م.

سیوطی، عبدالرحمن بن ابی‌بکر، الدر المنثور فی التفسیر باالمأثور، قم، کتابخانه آیت الله مرعشی نجفی، 1404 ق.

شافعی، محمدبن ادریس، احکام القرآن، بی‌جا، بی‌تا.

شافعی، محمدبن ادریس، الرساله، بیروت، دارالکتب العربیه، 1414 ق.

صفوی، کورش، آشنایی با معنی شناسی، تهران، پژواک کیوان، 1408 ق.

طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان، تهران، انتشارات ناصر خسرو، 1372.

طبری، محمد بن جریر، جامع البیان عن تأویل آیات القرآن، بیروت، دار المعرفه، 1412 ق.

طوسی، محمد بن حسن، التبیان فی تفسیر القرآن، بیروت، داراحیاء التراث العربی، بی‌تا.

عروسی حویزی، عبد علی بن جمعه، نورالثقلین، قم، انتشارات اسماعیلیان، 1415 ق.

فخر رازی، محمد بن عمر، التفسیر الکبیر، بیروت، دار الاحیاء التراث العربی، 1420 ق.

فرات الکوفی، فرات بن ابراهیم، تفسیر فرات کوفی، تهران، 1410 ق.

مجاهد بن جبر، تفسیر مجاهد، اسلام آباد، مجمع البحوث الاسلامیه، بی‌تا.

معرفت، محمد هادی، علوم قرآنی، تهران، انتشارات سمت، 1385.

مقاتل بن سلیمان، تفسیر مقاتل، بی‌جا، بی‌تا.

مکارم شیرازی، ناصر و همکاران، تفسیر نمونه، تهران، دار الکتب الإسلامیه، 1374.

نعمان، قاضی، الفرق الاسلامیه فی الشعر الاموی، مصر، دارالمعارف، بی‌تا.

نوفل، احمد اسماعیل، مجاهد المفسر و التفسیر، قاهره، دار الصفوه، 1411 ق- 1990 م.

واحدی نیشابوری، علی بن احمد، اسباب النزول، مکه، دارالباز للنشر و التوزیع، 1388 ق.