بازشناخت شخصیت و گونه‌شناسی روایات «بُکَیر بن اعین»بازشناخت شخصیت و گونه‌شناسی روایات «بُکَیر بن اعین»

نوع مقاله : پژوهشی

نویسنده

حوزه علیمه قم

چکیده

«بُکَیر بن اَعیَن» جزو راویان امام باقر (ع) و امام صادق (ع) و از خاندان عالم‌پرور «اعین» در کوفه است. صاحبان فهرست وی را صاحب اثر ندانسته‌ و به همین دلیل از حیطه داوری آنان برکنار مانده است. تعداد 114 روایت غیر تکراری از او در کتب اربعه نقل شده و مورد فتوای مؤلفان آن کتاب‌هاست، این میزان استفاده و تعامل آنها با روایت‌های «بکیر»، بررسی روایت‌های وی را ضروری می‌نماید. هدف نگاشته حاضر، ارتقای سطح اعتماد به «بکیر» است. نوشتار پیش‌ رو به معرفی «بکیر»، خاندان و گونه‌شناسی روایت‌های وی پرداخته است. روایت‌های او در موضوع‌های فقه، اخلاق و کلام جمع‌آوری گردیده و در هر موضوع، باب‌های مختلف، بررسی و روایات آن باب تفکیک شده‌اند. اعتبار و اهمیت روایت‌ها نزد صاحب کتاب بررسی گردیده و نشان داده شده که مؤلف بر طبق آن فتوا داده یا به‌عنوان مؤید نظر خویش آورده است.

کلیدواژه‌ها


ابن بابویه، محمد بن علی، من لایحضره الفقیه، محقق/ مصحح: على اکبر غفارى، قم:‏ دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین‏، 1413 ق.
ابن منظور، محمد بن مکرم،‏ لسان العرب‏، تحقیق: جمال الدین میردامادى، بیروت‏: دارالفکر، 1414 ق.
ابن ندیم، محمد بن اسحاق، الفهرست، ترجمه: م. رضا تجدد، تهران: بانک بازرگانی ایران، 1346.
ابوغالب زراری، احمد بن محمد، رسالة أبی غالب الزراری إلى ابن ابنه فی ذکر آل أعین‏ و تکملتها، تحقیق: محمد‌رضا حسینی، قم‏: مرکز البحوث و التحقیقات الإسلامیة، 1369.
احسانی‌فر، محمد مهدی، ملاک‌های اعتبارسنجی منابع حدیث شیعه، پایان نامه کارشناسی ارشد: دانشکده علوم حدیث، دانشگاه قرآن و حدیث، 1389.
اردبیلى، محمد بن على، ‏جامع الرواة و ازاحة الاشتباهات عن الطرق و الأسناد، بیروت: دار الأضواء، 1403 ق‏.
بحرالعلوم، محمد مهدی، الفواید الرجالیه، تهران: منشورات مکتبۀ الصادق ‌علیه‌السلام، 1363 ق.
برقى‏‏، احمد بن محمد، الرجال (برقی)‏، تهران: انتشارات دانشگاه تهران، 1383 ق.
تستری، محمد تقی، قاموس الرجال، قم: مؤسسه نشر اسلامی، 1418 ق.
تقى الدین حلى، حسن بن على، الرجال ( ابن داود)‌، تهران: دانشگاه تهران، 1342.
حسینی جلالی، محمدرضا، معجم الاعلام من آل اعین الکرام، قم: مرکز بحوث و تحقیقات اسلامی، 1369.
خویی، ابوالقاسم، معجم رجال الحدیث، بیروت، بی‌نا، 1403 ق.
دهخدا، علی اکبر، لغت‌نامه دهخدا، تهران: دانشگاه تهران، 1377.
سبحانی، جعفر، کلیات فی علم الرجال، قم: جامعه مدرسین، 1426 ق.
سمعانی، عبدالکریم بن محمد، الانساب، بیروت: نشر دار الجنان، 1408 ق.
صاحب ‌المعالم، حسن بن زین‌الدین، التحریر الطاوسی لکتاب الاختیار من کتاب أبی عمر الکشی، تحقیق: فاضل الجواهری، قم: مکتبة آیة الله العظمى المرعشی النجفی، 1411 ق.
طوسی، محمد بن حسن، اختیار معرفة الرجال، محقق/ مصحح: حسن مصطفوی، مشهد: انتشارات دانشگاه مشهد، 1348.
طوسی، محمد بن حسن ، الاستبصار فیما اختلف من الأخبار، محقق/ مصحح: حسن موسوى ‏خرسان، تهران‏: دارالکتب الإسلامیة، 1390 ق.
طوسی، محمد بن حسن ، تهذیب الأحکام، محقق/ مصحح: حسن موسوى‏ خرسان، تهران: ‏دارالکتب الإسلامیه، 1407 ق.
طوسی، محمد بن حسن ، رجال الطوسی، نجف: بی‌نا، 1380 ق.
طوسی، محمد بن حسن، فهرست کتب الشیعۀ و اصولهم و اسماء المصنفین و اصحاب الاصول، نجف: محمد صادق آل بحرالعلوم، 1356.
علامه حلی، حسن بن یوسف، خلاصۀ الاقوال، قم: دار الذخائر، 1411 ق.
کلینى، محمدبن یعقوب، الکافی، محقق: على اکبر غفارى، و محمد آخوندى، تهران: دارالکتب الإسلامیة‏، 1407 ق.
ماحوزی، سلیمان بن عبدالله، بلغه المحدثین إلی طریقة معرفة المحمدین، تحقیق: عبدالزهراء العویناتی، قم: مطبعه سید الشهدا علیه‌السلام، 1412 ق.
مازندرانی حائری، محمد بن اسماعیل، منتهی المقال فی احوال الرجال، قم: مؤسسه آل البیت علیهم‌السلام لإحیاء التراث، 1419 ق.
مامقانی، عبدالله، تنقیح المقال فی علم الرجال، تحقیق و استدراک: محی الدین مامقانی، قم: مؤسسه آل البیت لاحیاء التراث، 1425 ق.
مجلسى، محمدباقر بن محمد تقی، الوجیزة فی الرجال، تحقیق: محمد کاظم رحمان ستایش، تهران: همایش بزرگداشت علامه مجلسى، دبیرخانه، بخش انتشارات،‏ 1420 ق‏‏.
مدنی شیرازی، علی خان بن احمد کبیر، الطراز الأول و الکناز لما علیه من لغة العرب المعول، مشهد: مؤسسة آل البیت لإحیاء التراث‏، 1384.
مرتضی زبیدی، محمد بن محمد، تاج العروس من جواهر القاموس، تحقیق: على هلالى، و على سیرى‏، بیروت: دارالفکر‏، 1414 ق.
نجاشى، احمد بن على، رجال النجاشی، قم: انتشارات جامعه مدرسین، 1407ق.
نعمتی، فرهاد، نقش کوفه در گسترش تشیع تا قرن چهارم هجری، قم: دفتر نشر معارف، 1391.
پایگاه‌های اینترنتی:
اصغری نژاد، محمد، آل اعین هاله‌ای بر گرد آفتاب:
http://www.hawzah.net/fa/magazine/magart/4180/4746/38656
نهاوندیان، زهرا، بکیر بن اعین ابوجهم:
http://www.encyclopaediaislamica.com/madkhal2.php?sid=1612
پایگاه الموسوعة العربیة:
www.arab-ency.com
پایگاه دانشنامه آزاد ویکی پدیا:
www.fa.wikipedia.org
پایگاه دانش‌نامه جهان اسلام:
www.rch.ac.ir
وبلاگ بنی وایل:
www.baniwael.blogfa.com
CAPTCHA Image