Structures of the Intentionality of Action in the Qur’an from the Jurists’ Viewpoint

Document Type : Research Article

Authors

1 Ferdowsi University of Mashhad

2 Ferdowsi university of Mashhad

Abstract

Besides employing the imperative mode, God has used a collection of declarative structures in the Qur’an to express His intention. The experts of principles of jurisprudence have not seriously talked about these structures and have more than anything paid attention to the meaning and designation of the imperative; but the experts of jurisprudence have in a more widespread and of course scattered way
alluded to them and have talked about the designation of these structures to obligatoriness and preference (istiḥbāb) or emphasis on the obligatory ordinance obtained from other structures. Many of the verses of the Qur’an contain demanding structures based on phrases of wa‘ẓ (preach), farḍ (obligate), katb (decree), ḥaqq (prove), and waṣyy (entrust). Also, declaration of the occurrence of actions; declaration of actions pertaining to people’s undertaking; demanding actions in inquiry, condition, optative, and instigation moods; threat from God; praising the action or its actor; condemning the abandonment of an action are among other structures of intentionality of an action. In order to develop jurisprudential inference from the Qur’an, this writing has described and analyzed the structures suggesting obligatoriness and preference in the verses of ordinances based on the practical approach of the Imāmī jurists and has made the conclusion that the main objective has been instigating and encouraging the religiously accountable (mukallaf) to take action.

Keywords


قرآن مجید.
آخوند خراسانی، محمدکاظم، کفایة الأصول، آل البیت، قم، 1409ق.
آشتیانی، محمدحسن، کتاب القضاء، انتشارات زهیر، قم، 1425ق.
ابن‌ادریس، محمد‌بن منصور حلّی، السرائر الحاوی لتحریر الفتاوی، دفتر انتشارات اسلامی، قم، 1410ق.
ابن شهرآشوب، محمدبن علی، متشابه القرآن و مختلفه، دار البیدار للنشر، قم، 1369ق.
ابن‌فارس‌، احمد، معجم مقائیس اللغه، قم، انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی، 1404ق.
ابن‌منظور، محمدبن‌مکرم، لسان العرب، دار صادر، بیروت، 1414ق.
اراکی، محمدعلی، کتاب النکاح، نور نگار، قم، 1419ق.
اردبیلی، احمد‌بن‌محمد، زبدة البیان فی أحکام القرآن، المکتبة الجعفریة، تهران، بی تا.
انصاری، مرتضی‌بن محمدامین، کتاب المکاسب، کنگره جهانی بزرگداشت شیخ انصاری، قم، 1415ق.
انصاری، مرتضی‌بن محمدامین ، فرائد الاُصول، مجمع انتشارات اسلامی، قم، 1416ق.
بحرانی، حسین‌بن‌محمد، الأنوار اللوامع فی شرح مفاتیح الشرائع، مجمع البحوث العلمیة، قم، بی‌تا.
تفلیسی، ابوالفضل، وجوه قرآن، تصحیح مهدی محقق، بنیاد قرآن، تهران،1360.
جرجانی، ابوالفتح‌بن‌مخدوم، تفسیر شاهی، آیات الأحکام، تحقیق ولی الله اشراقی‏، انتشارات نوید، تهران، 1404ق.
جوادی آملی، عبد‌الله، خمس رسائل، دفتر انتشارات اسلامی، قم، 1404ق.
جوهری، اسماعیل‌بن‌حماد، الصحاح - تاج اللغة و صحاح العربیة، دار العلم للملایین، بیروت، 1410ق.
حر عاملی، محمدبن‌حسن، وسائل الشیعة، مؤسسة آل البیت(ع)، قم، 1409ق.
حسنی، هاشم معروف، تاریخ الفقه الجعفری، دار الکتاب الإسلامی، قم، 1411ق.
حسینی، محمد، معجم المصطلحات الأصولیة، موسسه العارف للمطبوعات‏، بیروت، 1415ق.
حسینی میلانی، علی، تحقیق الأصول، الحقائق، قم، 1428ق.
الحمیری، نشوان‌بن‌سعید، شمس العلوم و دواء کلام العرب من الکلوم، دار الفکر المعاصر، بیروت،1420ق.
حیدری، علی نقی، اصول الاستنباط، دفتر انتشارات اسلامی، قم، 1412ق.
خمینی، روح اللّه (رهبر انقلاب و بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران)، کتاب الخلل فی الصلاة، چاپخانه مهر، قم، بی‌تا.
خمینی، روح اللّه ، مناهج الوصول الی علم الاصول، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، تهران، 1409ق.
خمینی، روح اللّه ، کتاب البیع، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، تهران، 1421ق.
خوئی، ابوالقاسم، موسوعه الامام خوئی، مؤسسة إحیاء آثار الإمام الخوئی، قم، 1418ق.
خوئی، ابوالقاسم ، محاضرات فی المواریث، مؤسسة السبطین(علیهما السلام) العالمیة، قم، 1424ق.
راغب اصفهانی، حسین‌بن‌محمد، مفردات ألفاظ القرآن، ترجمه و تحقیق غلامرضا ‌خسروی حسینی، مرتضوی، تهران، 1375.
زرکشی، محمدبن بهادر، البرهان فی علوم القرآن، تحقیق محمد ابوالفضل ابراهیم، بی نا، بیروت، 1376ق.
زرقانی، محمدعبدالعظیم، مناهل العرفان فی علوم القرآن، ترجمه محسن آرمین، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، تهران، 1385.
سبحانی، جعفر، الوسیط فی اُصول الفقه، موسسة امام صادق(ع)، قم، 1388.
سبحانی، جعفر ، نظام الطلاق فی الشریعة الإسلامیة الغراء، مؤسسه امام صادق(ع)، قم، 1414ق.
سبحانی، جعفر ، نظام الإرث فی الشریعة الإسلامیة الغراء، مؤسسه امام صادق(ع)، قم، 1415ق.
سیوطی، عبدالرحمن بن ابی‌بکر، الاتقان فی علوم القرآن، تصحیح محمد ابوالفضل ابراهیم، ترجمه مهدی حائری قزوینی، امیرکبیر، تهران،١٣٨٠.
شبیری زنجانی، موسی، کتاب نکاح، مؤسسة رای‌پرداز، قم، 1419ق.
شریف مرتضی، علی بن حسین موسوی، الانتصار فی انفرادات الإمامیة، دفتر انتشارات اسلامی، قم، 1415ق.
شهید ثانی، زین‌الدین‌بن‌علی، مسالک الأفهام إلی تنقیح شرائع الإسلام، مؤسسة المعارف الإسلامیة، قم، 1413ق.
صادقی تهرانی، محمد، الفرقان فی تفسیر القرآن بالقرآن، امید فردا، تهران، 1384.
صادقی تهرانی، محمد، التفسیر الموضوعی للقرآن الکریم، شکرانه، قم، بی‌تا.
صادقی تهرانی، محمد، ترجمان فرقان، شکرانه، قم، 1388.
صدر، محمد، ما وراء الفقه، تصحیح جعفر هادی دجیلی، دار المصطفی، قم، 1419ق.
طالقانی، محمود، پرتوی از قرآن، شرکت سهامی انتشار، تهران، 1362.
طباطبائی کربلائی، علی، ریاض المسائل فی بیان الاحکام بالدلائل فی شرح مختصر النافع، مؤسسة آل البیت (ع)، قم، 1418ق.
طباطبائی، سیدمحمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن‏، ترجمه ‌محمدباقر موسوی همدانی، دفتر انتشارات اسلامی‏، قم، 1374.‌‏
طبرسی، فضل‌بن‌حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ترجمۀ گروه مترجمان، انتشارات فراهانی، تهران‏، 1360.
الطریحی، فخرالدین‌بن‌محمد، مجمع البحرین، کتابفروشی مرتضوی، تهران، 1416ق.
طوسی، محمد‌بن‌حسن، التبیان فی تفسیر القرآن، تحقیق احمد قصیر عاملی، دار احیاء التراث العربی، بیروت، بی تا.
طوسی، محمد‌بن‌حسن ، المبسوط فی فقه الامامیه، تحقیق محمدتقی کشفی، المکتبه المرتضویه، تهران، 1387ق.
طوسی، محمد‌بن‌حسن ، تهذیب الأحکام، دار الکتب الاسلامیه، تهران، 1407ق.
طوسی، محمد‌بن‌حسن ، الخلاف، تصحیح علی خراسانی و دیگران، دفتر انتشارات اسلامی، قم، 1407ق.
علامه حلی، حسن‌بن‌یوسف، تذکره الفقهاء، تصحیح گروه پژوهش موسسه آل البیت(ع)، موسسه آل البیت(ع)، قم، بی تا.
علامه حلی ، مختلف الشیعة فی أحکام الشریعة، دفتر انتشارات اسلامی، قم، 1413ق.
فاضل مقداد، مقدادبن‌عبدالله سیوری حلی، کنز العرفان فی فقه القرآن، ترجمه عبدالرحیم عقیقی بخشایشی، پاساژ قدس، قم، 1385.
فخرالمحققین، محمدبن‌حسن، إیضاح الفوائد فی شرح مشکلات القواعد، اسماعیلیان، قم، 1387ق.
الفراهیدی، خلیل‌بن‌احمد، کتاب العین، نشر هجرت، قم،1410ق.
الفیروزآبادی، محمدبن یعقوب، القاموس المحیط، دارالعلم، بیروت، بی‌تا.
فیض کاشانی، ملامحسن، الوافی، کتابخانه امیرالمؤمنین علی(ع)، اصفهان، 1406ق.
الفیومی، احمد‌بن‌محمد، المصباح المنیر فی غریب الشرح الکبیر للرافعی، دار الرضی، قم، بی تا.
قرشی بنابی، علی‌اکبر، قاموس قرآن، دار الکتب الإسلامیه، تهران، 1412ق.
قطب راوندی، سعیدبن‌هبة‌الله، فقه القرآن، مکتبه آیه‌الله المرعشی النجفی، قم، 1405ق.
قمی سبزواری، علی، جامع الخلاف و الوفاق، زمینه‌سازان ظهور امام عصر، قم، 1421ق.
کاظمی، محمدجواد، مسالک الافهام إلی آیات الاحکام، مرتضوی، تهران، 1389ق.
گرجی، ابوالقاسم، تاریخ فقه و فقها، مؤسسۀ سمت، تهران، 1421ق.
مازندرانی، محمدصالح، شرح الکافی، المکتبة الإسلامیة، تهران، 1382ق.
محسنی، محمد آصف، الفقه و مسائل طبیة، دفتر انتشارات اسلامی، قم، 1424ق.
مرعشی نجفی، سیدشهاب‌الدین، القصاص علی ضوء القرآن و السنة، انتشارات کتابخانه آیة‌الله مرعشی نجفی، قم، 1415ق.
مصطفوی، حسن، التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، مرکز الکتاب للترجمة و النشر، تهران، 1402ق.
مظفر، محمدرضا، أصول الفقه، اسماعیلیان، قم، 1375.
مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه‏، دار الکتب الإسلامیة، تهران، 1374.
مکارم شیرازی، ناصر، کتاب النکاح، انتشارات مدرسه امام علی‌بن‌ابی طالب(ع)، قم، 1424ق.
ملکی میانجی، محمدباقر، بدائع الکلام فی تفسیر آیات الأحکام، مؤسسة الوفاء، بیروت، 1400ق.
موسوی عاملی، محمد‌بن‌علی، مدارک الأحکام فی شرح عبادات شرائع الإسلام، مؤسسة آل البیت(ع)، بیروت، 1411ق.
موسوی عاملی، محمد‌بن‌علی ، نهایة المرام فی شرح مختصر شرائع الإسلام، دفتر انتشارات اسلامی، قم، 1411ق.
نجفی، محمدحسن، جواهر الکلام فی شرح شرائع الاسلام، دار احیاء الثراث العربی، بیروت، 1404ق.
نصیر‌الدین طوسی، محمدبن‌محمد، جواهر الفرائض در ارث، ترجمه شاهرودی، محمد حسن شفیعی، مؤسسة دائرة المعارف فقه اسلامی بر مذهب اهل بیت(ع)، قم، 1426ق.
الواسطی، زبیدی، تاج العروس من جواهر القاموس، دار الفکر، بیروت، 1414ق.
وجدانی، قدرت‌الله، الجواهر الفخریة فی شرح الروضة البهیة، سماء قلم، قم، 1426ق.
یزدی، محمد، فقه القرآن، اسماعیلیان، قم، 1415ق.
CAPTCHA Image