From understanding to the interpretation Qur'an: A comparative glance at the views of Mohammad Hossein Tabātabāi and Mohammad Mojtahed Shabestari

Document Type : Research Article

Authors

• Jan Mohammad Dehghanpour ¹
• Mehrdad Abbasi ²
• Babak Abbasi ²
• Mohammad Ali Ayazi ²

¹ Ph.D. Student, Islamic Azad University - Research Sciences Branch (Tehran - Iran)

² Assistant Professor, Islamic Azad University - Research Sciences Branch (Tehran - Iran)

10.22067/jquran.2020.40090

Abstract

It is essential to address the challenges of modernist theories in the interpretation of the Qur'an in recent times from a scholarly perspective. In this article, the fundamental principles of understanding and interpreting the Qur'an are described and compared from the stance of Mohammad Hossein Tabātabāi and Mohammad Mujtahid Shabestari, as the representatives of the traditional and modern approaches to the Qur'an, respectively. The findings of the research suggest that such principles in their views in four major categories of the role of the author, text, exegete and context of understanding and interpreting the Qur'an have 11 overlapping points and 13 differences, which exhibit 45% homogeneity and 55% divergence in their stances. The main overlapping dimensions in their ideas is "the role of intentionality and extraction of meaning by the author", "semantic links and comprehensibility of the Qur'an", "the necessity of textual investigation ", and "the role of context and conditions of revelation in understanding the Qur'an". Moreover, they have conflicting views in the "metaphysical or human nature of Qur'anic language", "the stability of the text meaning or its readability", "semantic or hermeneutic study of the Qur'an to discover the author’s intention", "the role of the hermeneutic circle" and "the role of investigation, previous knowledge and expectation of the exegetes in the process of understanding and interpreting the Qur'an".

Keywords

• Understanding and Interpreting the Qur'an
• fundamental principles of understanding and interpretation
• Tabātabāi
• Mujtahid Shabestari

---

References

قرآن، ترجمه محمدمهدی فولادوند.

نهج البلاغه، ترجمه جعفر شهیدی، تهران، انتشارات و آموزش انقلاب اسلامی، چاپ اول، 1368.

آخوند خراسانی، محمد کاظم، کفایة ­الاصول، قم، مؤسسه النشر الاسلامی، 1412 ق.

ابن فارس، احمدبن فارس‌بن زکریا، معجم مقاییس اللغه، قم، دارالکتب العلمیه، بی‌تا.ابن منظور، ابوالفضل جمال الدین،  لسان العرب، بیروت، مؤسسه الاعلمی، 1426 ق.

الاوسی، علی رمضان، روش علامه طباطبایی در تفسیر المیزان، ترجمۀ حسین میر جلیلی، تهران، سازمان تبلیغات اسلامی چاپ و نشر بین، 1381.

بهرامی، محمد، «فهم و تفسیر در نگاه علامه طباطبایی»، پژوهش های قرآنی، سال هجدهم شماره 3، پیاپی 71، (1391)، صص 76-101.

جوهری، اسماعیل بن حماد، الصحاح تاج اللغه و صحاح العربیه، بیروت، دارالعلم للملایین، 1990 م.

حقانى، حسین، شرح نهایة الحکمة علامه طباطبائى، تهران، دانشگاه الزهرا، چاپ اول، 1378.

حوزه علمیه قم، مرزبان وحى و خرد: یادنامه مرحوم علامه سید محمدحسین طباطبائى قدس سره، قم، دفتر تبلیغات اسلامى، بوستان کتاب، چاپ اول، 1381.

ریپیین، آندرو، «مروری گذرا بر تفسیر و تفسیرنگاری در سنت اسلامی»، ترجمه مهرداد عباسی، پژوهش‌های قرآنی، (1382)، شماره 35 و 36.  

دامن‌پاک مقدّم، ناهید، بررسی عرفی بودن زبان قران، تهران، نشر تاریخ فرهنگ، 1380.

دهخدا، علی اکبر، لغت نامه، تهران، انتشارات و چاپ دانشگاه تهران، 1373.

راغب اصفهانی، ابوالقاسم حسین، مفردات الفاظ القران، قم، ذوی القربی، 1384.

راغب اصفهانی، ابوالقاسم حسین، مقدمه جامع التفاسیر، کویت، دارالدعوه، 1405 ق.

زایر، عادل عبد الجبار، معجم الفاظ العلم و المعرفة فی اللغة العربیة، بیروت، مکتبه ناشرون، 1997 م.

زرکشی، بدر الدین محمد بن بهادر، البرهان فی علوم القران، بیروت، دارالفکر، 1410 ق.

زبیدی، محمدبن محمد (مرتضی)، تاج العروس من جواهرالقاموس، بیروت، دار مکتبه الحیاه، 1306 ق.

ساغروانیان، جلیل، فرهنگ اصطلاحات زبان شناسی، مشهد، نشر نما، چاپ اول، 1369.

سبحانی، جعفر، تهذیب الاصول، قم، دارالفکر، 1367 ق.

سبحانی، جعفر، «اقتراح هرمنوتیک دینی»، قبسات، شماره 17، 1379، صص 12-31.

سبزواری، هادی، شرح منظومه، به کوشش حسن‌زاده آملی، تهران، نشر ناب، 1417 ق.

سعیدی‌روشن، محمدباقر، تحلیل زبان قرآن و روش شناسی فهم آن، تهران، پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه، چاپ هشتم، 1396.

سیوطی، جلال‌الدین، الاتقان فی علوم القرآن، ترجمۀ مهدی حائری قزوینی، تهران، امیر­کبیر، چاپ اول، 1363.

شمس، مرادعلی، سیرى در سیره علمى و عملى علامه طباطبایى از نگاه فرزانگان، تهران، اسوه، چاپ دوم، 1387.

صدر، محمدباقر، دروس فی علم الاصول، قم، مجمع الفکر الاسلامی، 1432 ق.

صفی‌پور، عبدالرحیم، منتهی الارب فی لغه العرب، انتشارات کتابخانه سنایی، بی‌تا.

صفوی، کوروش، فرهنگ توصیفی معناشناسی، تهران، فرهنگ معاصر، چاپ اول، 1384.

طباطبایى، محمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، بیروت، مؤسسة الأعلمی للمطبوعات، چاپ دوم، 1390 ق.

طباطبایى، محمدحسین، حاشیه الکفایه، قم، بنیاد علمی و فکری علامه طباطبایى، چاپ اول، 1361.

طباطبایى، محمدحسین، اصول فلسفه و روش رئالیسم، تهران، انتشارات صدرا، چاپ دوازدهم، 1380.

طباطبایى، محمدحسین، مجموعه رسائل، قم، دفتر تبلیغات اسلامى، بوستان کتاب، چاپ اول، 1387.

طباطبایى، محمدحسین، قرآن در اسلام، قم، دفتر تبلیغات اسلامى، بوستان کتاب، چاپ سوم، 1388.

طباطبایى، محمدحسین، شیعه در اسلام، قم، دفتر تبلیغات اسلامى، بوستان کتاب، چاپ پنجم، 1388.

طباطبایى، محمدحسین، تفسیر البیان فى الموافقة بین الحدیث و القرآن، بیروت، دار التعارف للمطبوعات، چاپ اول، 1427 ق.

طبرسی، ابوعلی فضل‌بن حسن، مجمع­البیان لعلوم­القرآن، تهران، رابطه­الثقافه و العلاقات الاسلامیه، 1417 ق.

فتح الهی، ابراهیم، «اصطلاح‌شناسی در علم تفسیر مبانی، اصول و قواعد»، پیک نور، دورۀ 6، شمارۀ 4، 1387، ص 19-30.

فراهیدى، خلیل‌بن احمد،‏ کتاب العین‏، قم، انتشارات هجرت، چاپ دوم، 1410 ق.

فیروزآبادی، محمدبن یعقوب، القاموس المحیط، بیروت، دارالمعرفه، چاپ اول، 1415 ق.

قدردان ملکی، محمد حسن، «زبان قرآن از منظر علامه طباطبایی»، قبسات، شماره 25، 1381، ص 65-78.

معین، محمد، فرهنگ معین، تهران، امیر کبیر، 1364.

مجتهدشبستری، محمد، هرمنوتیک، کتاب و سنت، تهران، طرح نو، چاپ هشتم، 1393.

مجتهدشبستری، محمد، «فرآیند فهم متون»، مجلۀ نقد و نظر، شماره 3 و 4، 1374، صص 22-61.

مجتهدشبستری، محمد، «هرمنوتیک و تفسیر دینی از جهان»، فصلنامه مدرسه، شماره 6، 1386.

مجتهدشبستری، محمد، «قرائت نبوی از جهان»، کلام نبوی (1)، 1386

 http://mohammadmojtahedshabestari.com

مجتهدشبستری، محمد، «قرائت نبوی از جهان» (7)، 1388.

مجتهدشبستری، محمد، «قرائت نبوی از جهان»، (8 و 9)، 1389.

مجتهدشبستری، محمد، «قرائت نبوی از جهان» (10)، 1390.

مجتهدشبستری، محمد، «قرائت نبوی از جهان» (11-13)، 1391.

مجتهدشبستری، محمد، «قرائت نبوی از جهان» (14 و 15)، 1392.

مجتهدشبستری، محمد، «قرائت نبوی از جهان»، ضمایم (1-6)، 1392.

مجتهدشبستری، محمد، «قرائت نبوی از جهان»، ضمیمه (7)، 1394.

مجتهدشبستری، محمد، «تنقیح محل نزاع با فقیهان حضرت محمد (ص) قانونگذار نبود و قرآن کتاب قانون نیست»، وبسایت شبستری، 1392.

مجتهدشبستری، محمد، «چرخش هرمنوتیکی در الهیات مدرن»، فایل صوتی، 22 دیماه 1394.

مجتهدشبستری، محمد، «درس­گفتار: هرمنوتیک جدید چیست»، فایل صوتی، جلسه 46 و 47 و 39، 1394.

مجتهدشبستری، محمد، «تغییر پارادایم در فهم قرآن (1) و (۲)»، 1395.

مجتهدشبستری، محمد،  گفت­گو،  وبسایت شخصی مجتهد شبستری، 1396.

مجتهدشبستری، محمد، سخنرانی: سمینار پرسش از امکان امر دینی در عصر حاضر، تهران، 1 آبان 1397.

مجتهدشبستری، محمد، خدا و انسان زبان مشترک (لفظی و بین­الاذهانی) ندارند، وبسایت شبستری، 18 تیر 1397.

مجتهدشبستری، محمد، نقدی بر قرائت رسمی از دین، تهران، طرح نو، 1381.

مجتهدشبستری، محمد، تأملاتی بر قرائت انسانی از دین، تهران، انتشارات طرح نو، 1383.

واعظی، احمد، نظریه تفسیر متن، قم، پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، چاپ سوم، 1397.

هاشمی، محمود، بحوث فی علم الاصول، بی‌جا، مکتبه الاعلام الاسلامی، 1405 ق.