Qualitative Functions of Employing “Content Analysis” Method in Understanding Hadiths

Document Type : Research Article

Author

• Muhammad Janipoor

Isfahan University

10.22067/naqhs.v0i0.20984

Abstract

New developments in hadith sciences in the present era can be considered as outcomes of various natural and situational causes, including expansion of human knowledge and the necessity of giving accurate answers to some the existing controversies and ocntradictions among traditions. These causes along with the expansion of this knowledge over fifteen centuries and its blending with some research necessities has made us encounter new phenomena in the area of hadith studies. Formation of new research methods for doing research on better understanding the hadiths are among these phenomena. What today seems to be guiding to understanding many of the narrations and religious texts is their analyzing with the use of accurate scientific methods.
Among these methods is “content analysis” method. The researches carried out on the basis of this method have indicated that so far this method enjoys good capacities for understanding and critiquing hadiths and thus the researchers of religious sciences are suggested to employ this method in their researches for optimal use of their knowledge and its optimal presentation to various groups of society. The present research is intended to introduce this inter-disciplinary research method while stating some of the qualitative functions of using this method in hadith comprehension. The examples provided in this article are the researches that the authors have carried out by
employing this method.

Keywords

• hadith
• critique of hadith
• narration texts
• Content analysis
• qualitative functions

---

References

قرآن کریم.

ابن ابی زینب، محمد بن ابراهیم، الغیبة، تهران: نشر صدوق، 1397 ق.

ابن بابویه، محمد بن علی، عیون أخبار الرضا علیه السلام، تهران: نشر جهان، 1378 ق.

ابن بابویه، محمد بن علی، کمال الدین و تمام النعمة،‌ قم: دارالکتب الاسلامیة، چاپ دوم،‌ 1395 ق.

ابن حنبل، احمد بن محمد، المسند، قاهره: دارالحدیث، 1416 ق.

ابن شهر آشوب، محمد بن علی، مناقب آل ابی طالب، قم: مؤسسه انتشارات علامه، 1379 ق.

ابن طاوس، علی بن موسی، مهج الدعوات و منهج العبادات، قم: دارالذخائر، چاپ اول، 1411 ق.

ابوغالب زراری، احمد بن محمد، رسالة أبی غالب الزراری إلی ابن ابنه فی ذکر آل أعین، قم: مرکز البحوث و التحقیقات الإسلامیة، 1369.

اربلی، علی بن عیسی، کشف الغمة فی معرفة الأئمة، تبریز: انتشارات مکتبة بنی‌هاشمی، 1381 ق.

امین، احمد، ضحی الاسلام، بیروت: دارالکتب العلمیة، چاپ سوم، 2010 م.

امین، محسن، أعیان الشیعة، بیروت: دار التعارف، 1403 ق.

باردن، لورنس، تحلیل محتوا، ترجمه ملیحه آشتیانی و محمد یمنی دوزی، تهران: انتشارات دانشگاه شهید بهشتی، 1375.

بحرانی، هاشم بن سلیمان، حلیة الأبرار فی أحوال محمد و آله الأطهار (ع)، قم: مؤسسة المعارف الإسلامیة، 1411 ق.

بحرانی، هاشم بن سلیمان، مدینة معاجز الأئمة الاثنی عشر و دلائل الحجج علی البشر، قم: مؤسسة المعارف الإسلامیة، 1413 ق.

بسطام، عبد الله و حسین، طب الأئمة علیهم السلام، قم: نشر رضی، 1411 ق.

جانی پور، محمد و رضا شکرانی، «ره‌آوردهای استفاده از روش «تحلیل محتوا» در فهم احادیث»، مجله پژوهش‌های قرآن و حدیث دانشگاه تهران، سال 46، شماره 2، (1392)، صص 27-57.

جانی پور، محمد، «سیاست و مدیریت سیاسی از منظر امیرالمؤمنین علی (ع)»، فصلنامه پژوهش دینی، شماره 11، (1390).

جانی پور، محمد، اخلاق در جنگ؛ تحلیل محتوای مکاتبات امیرالمؤمنین و معاویه، تهران: دانشگاه امام صادق (ع)، 1390.

جانی پور، محمد، تحلیل محتوای ادعیه صحیفه رضویه، تهران: دانشگاه امام صادق (ع)، ویژه نامه همایش صحیفه رضویه، 1391.

جباری، محمد رضا، سازمان وکالت و نقش آن در عصر ائمه (ع)، قم: مؤسسه آموزش پژوهشی امام خمینی (ره)، چاپ اول، 1382.

چوبینه، مهدی، طرح مطالعاتی راهنمای برنامه درسی، تهران: سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی، 1380.

حر عاملی، محمد بن حسن، إثبات الهداة بالنصوص و المعجزات، بیروت: انتشارات اعلمی، 1425 ق.

حر عاملی، محمد بن حسن، وسائل الشیعه، تهران: المکتبه الاسلامیه، 1391 ق.

حموی، محمد بن اسحاق، أنیس المؤمنین، تهران: بنیاد بعثت، 1363.

خزعلی، ابوالقاسم، موسوعة الامام الهادی (ع)، قم: مؤسسة ولی عصر (عج)، چاپ اول، 1426 ق.

زرکشی، محمد بن عبدالله، البرهان فی علوم القرآن، به‌کوشش یوسف مرعشلی، بیروت: دارالمعرفة، چاپ دوم، 1415 ق.

صدر،‌ محمد، تاریخ الغیبة، بیروت:‌ دارالتعارف، 1412 ق.

صفار، محمد بن حسن، بصائر الدرجات فی فضائل آل محمد، قم: مکتبة آیة الله المرعشی النجفی، 1404 ق.

طبرسی، احمد بن علی، الاحتجاج علی أهل اللجاج، مشهد: نشر مرتضی، 1403 ق.

طبرسی، فضل بن حسن، إعلام الوری بأعلام الهدی، قم: آل البیت، 1417 ق.

طبرسی، فضل بن حسن ، الغیبه للحجة، قم: مؤسسه معارف اسلامی، چاپ اول، 1411 ق.

طوسی، محمد بن حسن، الغیبة، قم: دار المعارف الإسلامیة، 1411 ق.

طوسی، محمد بن حسن، تهذیب الاحکام، تهران، دارالکتب الاسلامیه، چاپ چهارم، 1365.

عبد الوهاب، حسین، عیون المعجزات، قم: مکتبة الداوری، بی‌تا.

عیاشی، محمد بن مسعود، التفسیر، تحقیق سید هاشم رسولی محلاتی، تهران: المکتبة العلمیة الإسلامیة، 1412 ق.

فیض کاشانی، محمد بن شاه مرتضی، الوافی، تصحیح ضیاء الدین حسینی اصفهانی، اصفهان: کتابخانه امیرالمؤمنین علی (ع)، 1406 ق.

قرشی، باقر شریف، زندگانی امام هادی (ع)، سید حسن اسلامی، قم: انتشارات جامعه مدرسین، چاپ چهارم، 1375.

قطب راوندی، سعید بن هبةالله، الخرائج و الجرائح، قم: مؤسسه امام مهدی (عج)، چاپ اول،‌ 1409 ق.

کریپندورف، کلوس، مبانی روش شناسی تحلیل محتوا، ترجمه هوشنگ نائینی، انتشارات روش، 1378.

کشی، محمد بن عمر، رجال الکشی (اختیار معرفة الرجال)، مشهد: دانشگاه مشهد، 1348.

کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، تهران: دارالکتب الاسلامیة، چاپ چهارم، 1365.

کیوی، ریمون و کامپنهود، لوک وان، روش تحقیق در علوم اجتماعی، ترجمه عبدالحسین نیک گهر، تهران: انتشارات توتیا، چاپ ششم، 1381.

مجلسی، محمد باقر بن محمد تقی، بحار الانوار، بیروت: موسسة الوفاء، 1404 ق.

مسعودی، علی بن حسین، إثبات الوصیة للإمام علی بن أبی طالب، قم: انتشارات انصاریان، 1426 ق.

معارف، مجید، تاریخ حدیث شیعه، تهران: انتشارات دانشگاه تهران، چاپ دوم، 1383.

مفید، محمد بن محمد، الارشاد فی معرفة حجج الله علی العباد، قم: کنگره جهانی هزاره شیخ مفید، چاپ اول، 1413 ق.

نباطی بیاضی، علی، الصراط المستقیم إلی مستحقی التقدیم، نجف: المکتبة الحیدریة، 1384 ق.

هولستی، آل. آر، تحلیل محتوا در علوم اجتماعی و انسانی، ترجمه نادر سالارزاده امیری، تهران: انتشارات دانشگاه علامه طباطبایی، 1373.