Semantics of the Term “Sahykh” Based on the Science of Adaptation

Document Type : پژوهشی

Authors

• Tayyibeh Ammarlou
• Mahdi Jalali

Ferdowsi University of Mashhad

10.22067/naqhs.v50i2.44299

Abstract

A review of the study of narrators (‘ilm al-rijāl) and the course of development of the science of adaptation (‘ilm-i jarḥ wa ta‘dīl) talks about the evaluation of hadith in terms of critiquing the narrators mentioned in the chain of transmitters. To this end, they have created special terms and phrases for authentication of each of the transmitters so that to determine the validity of the transmitter’s tradition by their employment. However, the rijāl experts were divided over the meaning and the signification of some of them which have prompted to turn the semantic study and reappraisal of the meaning and evidential analysis of these terms into an efficient procedure with a new glance at sanad studies. The main approach of this research is to study and evaluate the rank and rate of the term “shaykh”. As for the evidential aspects regarding validation or praise among theoreticians, various viewpoints have been presented concerning its evidential aspects, so that while bringing various opinions close together, we can explain the limits of its evidential meaning in various ranks and rates of adaptation and uncover and delineate the weakness of its meaning.

Keywords

• Science of Rejal- nowledge of modification- sheik--impliction-position

---

References

ابن ابی حاتم، عبد الرّحمان بن محمّد، الجرح و التعدیل، الطبعه الاولی، بیروت: دار احیاء التراث العربی،‌1371 ق/1952 م.

ابن حبّان، محمّد بن حبان، کتاب المجروحین من المحدِّثین و الضُّعفاء و المتروکین، تحقیق: محمود ابراهیم زاید، حیدر آباد: عزیزیه، 1970 م.

ابن حجر عسقلانی، احمد بن علی، الإصابه فی تمیز الصحابه، تحقیق: عادل احمد عبد الموجود و علی محمّد معوض، بیروت- لبنان: دار الکتب العلمیه، الطبعه الاولی، 1415 ق/ 1995 م.

ابن حجر عسقلانی، احمد بن علی ، القول المسدد فی الذب عن مسند للإمام أحمد، 1404 ق/1984 م.

ابن حجر عسقلانی، احمد بن علی ، تقریب التهذیب، تحقیق: مصطفی عبد القادر عطا، بیروت- لبنان: دار الکتب العلمیه، الطبعه الثانیه، 1415 ق/ 1995 م.

ابن حجر عسقلانی، احمد بن علی ، تهذیب التهذیب، تحقیق: مصطفی عبد القادر عطا، بیروت- لبنان: دار المکتبه العلمیه، الطبعه الاولی، 1404 ق/ 1984 م.

ابن حجر عسقلانی، احمد بن علی ، لسان المیزان، بیروت- لبنان: مؤسسه الأعلمی للمطبوعات، الطبعه الثانیه، 1390 ق/ 1971 م.

ابن حنبل، احمد بن محمّد، العلل و معرفه الرجال، تحقیق و تخریج: وصی الله بن محمّد عباس، ریاض: دار الخانی للنشر و التوزیع، الطبعه الاولی، 1408 ق/ 1988 م.

ابن دمیاطی، احمد بن عبدالله، المستفاد من ذیل تاریخ بغداد، تحقیق: مصطفی عبد القادر عطا، بیروت- لبنان: دار الکتب العلمیه، 1417 ق/ 1997 م.

ابن رجب، عبدالرّحمان بن احمد، التخویف من النار: و التعریف بحال دار البوار، دمشق- بیروت: دار الرشید، 1404 ق/ 1984 م.

ابن شاهین، عمر بن احمد، تاریخ أسماء الثِّقات، تحقیق: صبحی سامرایی، کویت: دار السلفیه، الطبعه الاولی، ‌1404 ق/1984 م.

ابن صلاح، عثمان بن عبدالرّحمان، مقدمه ابن الصلاح فی علوم الحدیث، بیروت- لبنان: دار الکتب العلمیه، بی‌تا.

ابن عبد البر، یوسف بن عبدالله، الإستذکار فی شرح مذاهب علماء الأمصار، بی‌جا، بی‌نا، بی‌تا.

ابن عبد البر، یوسف بن عبدالله ، التمهید لما فی الموطأ، بی‌جا، بی‌نا، بی‌تا.

ابن عجمی، ابراهیم بن خلیل، الکشف الحثیث عمّن رمی بوضع الحدیث، تحقیق: صبحی سامرایی، بیروت: مکتبه النهضه العربیه، الطبعه الاولی، 1407 ق/ 1987 م.

ابن ماکولا، علی بن هبه الله، الإکمال فی رفع الارتیاب عن المؤتلف و المختلف، قاهره: دار الکتاب الاسلامی الفاروق الحدیثه للطباعه و النشر، بی‌تا.

ابن مبرد، یوسف بن حسن، بحر الدم فیمن تکلم فیه الامام أحمد بمدحه أو ذمّ، تحقیق: روحیه عبد الرّحمان سویفی، بیروت- لبنان: دار الکتب العلمیه، الطبعه الاولی، 1413 ق/ 1992 م.

ابن معین، یحیی بن معین،‌ تاریخ عثمان بن سعید الدارمی، تحقیق: احمد محمّد نور سیف، مکه مکرمه: دار المأمون للتراث، 1400 ق.

ابن منظور، محمّد بن مکرم، لسان العرب، قم: ادب الحوزه، 1405 ق.

اردبیلی، محمّد بن علی، جامع الرواه و ازاحه الإشتباهات عن الطرق و الاسناد، قم: انتشارات آیه الله العظمی مرعشی نجفی، 1403 ق.

اصبهانی، احمد بن عبدالله، مسانید أبی یحیی فراس بن یحیی المکتب الکوفی، تحقیق: محمّد بن حسن مصری، ریاض: انتشارات ابن تیمیّه، 1413 ق/ 1993 م.

انصاری، محمّد حیات بن محمّد، معجم الرجال و الحدیث، مؤسسه تحقیقات و نشر معارف اهل بیت (ع)، بی‌جا، بی‌تا.

باجی، سلیمان بن خلف، التعدیل و التجریح، تحقیق: احمد بزار، مراکش، بی‌نا، بی‌تا.

بحرانی، هاشم بن سلیمان، حلیه الأبرار فی احوال محمّد و آله الأطهار، قم: مؤسسه معارف اسلامی، 1411 ق/ 1373.

بروجردی، علی، طرائف المقال فی معرفه طبقات الرجال، تحقیق: سید مهدی رجایی، قم: انتشارات آیه الله العظمی مرعشی نجفی، چاپ اول، 1410 ق.

بهبهانی، محمّد باقر بن محمّد اکمل، الفوائد الرجالیه، بی‌جا، بی‌نا، بی‌تا.

تفرشی، مصطفی بن حسین، نقد الرجال، قم: مؤسسه آل البیت (ع) لاحیاء التراث، الطبعه الاولی، 1418 ق.

تقی‌الدین حلی، حسن بن علی، کتاب الرجال، تحقیق: سید محمّد صادق آل بحر العلوم، نجف: انتشارات حیدریه، 1392 ق/1972 م.

جرجانی، عبدالله بن عدی، الکامل فی ضعفاء الرجال، تحقیق: سهیل زکار، بیروت- لبنان: دار الفکر، الطبعه الثالثه، 1405 ق/1985 م.

جواهری، محمّد، المفید من معجم الرجال الحدیث، قم: انتشارات محلاتی (منشورات مکتبه المحلاتی)، چاپ دوم، 1424 ق.

حافظ مزّی، یوسف بن عبد الرّحمان، تهذیب الکمال فی اسماء الرجال، تحقیق: دکتر بشّار عوّاد، بیروت: مؤسسه الرساله، الطبعه الرابعه، 1406 ق/ 1985 م.

حائری همدانی، ملاعبدالرزاق، «الوجیزه فی علم الدرایه الحدیث»، چاپ شده در رسائل فی درایه الحدیث، تحقیق: رضا قبادلو و ابوالفضل حافظیان، قم: دار الحدیث، 1424 ق/1382.

حبّانی، عبدالله بن محمّد، طبقات المحدّثین بإصبهان و الواردین علیها، تحقیق: عبد الغفور عبد الحق حسین بلوشی، مدینه منوره: مؤسسه الرساله، الطبعه الثانیه، 1412 ق/1992 م.

حرِّ عاملی، محمّد بن حسن، أمل الآمل، تحقیق: سّید احمد حسینی، نجف: انتشارات آداب، 1385 ق.

حسینی شافعی، محمّد بن علی بن حمزه، الإکمال فی ذکر من له روایه فی مسند الامام احمد، تحقیق: عبدالمعاطی امین قلعجی، قاهره:‌ سلسله منشورات جامعه الدراسات الاسلامیه، 1409 ق.

حماده، فاروق، المنهج الاسلامی فی الجرح و التعدیل، قاهره: دار السلام للطباعه و النشر و التوزیع، الطبعه الاولی، ‌1429 ق/ 2008 م.

حمیری، عبدالله بن جعفر، قرب الاسناد (سلسله مصادر بحار الانوار)، قم: مؤسسه آل بیت لاحیاء التراث، چاپ اول، 1413 ق.

خزاز رازی، علی بن محمّد، کفایه الأثر فی النص علی الائمه الاثنی عشر، تحقیق: عبد اللطیف حسینی کوه کمری خویی، قم: انتشارات بیدار، 1401 ق.

خطیب بغدادی، احمد بن علی، الکفایه فی علم الروایه، تحقیق: دکتر احمد عمر هاشم، بیروت، الطبعه الاولی، 1405 ق/ 1985 م.

خطیب بغدادی، احمد بن علی ، تاریخ بغداد أو مدینه السلام، تحقیق: مصطفی عبد القادر عطا، بیروت- لبنان: دار الکتب العلمیه، الطبعه الاولی، 1417 ق/ 1997 م.

خطیب عمری، محمّد بن عبدالله، الإکمال فی أسماء الرجال، تعلیق: ابو اسدالله بن محمّد عبدالله انصاری، قم: مؤسسه أهل البیت (ع)، بی‌تا.

خلیل بن احمد، کتاب العین، تحقیق: مهدی مخزومی و ابراهیم سامرایی، قم: انتشارات هجرت، 1409 ق.

خویی، ابوالقاسم، معجم رجال الحدیث، نجف: مرکز نشر الثقافه الاسلامیه و مؤسسه مهر آئین، الطبعه الخامسه، 1413 ق/ 1992 م.

ذهبی، محمّد بن احمد، الکاشف فی معرفه من له روایه فی کتب السته، حاشیه نویسی: ابراهیم بن محمّد سبط ابن عجمی، جدّه: دار القبله للثقافه الاسلامیه و مؤسسه علوم القرآن، الطبعه الاولی، 1413 ق/ 1992 م.

ذهبی، محمّد بن احمد ، المختصر المحتاج من تاریخ ابن الدبیثی، تحقیق: مصطفی عبد القادر عطا، بیروت- لبنان، دار الکتب العلمیه، 1417 ق/ 1997 م.

ذهبی، محمّد بن احمد ، تذکره الحفاظ، تصحیح: عبد الرّحمان بن یحیی معلّمی، دکن: دار احیاء التراث العربی، 1188 ق.

ذهبی، محمّد بن احمد ، تنقیح التحقیق فی أحادیث التعلیق، تحقیق: مصطفی ابوالغیظ عبدالحّی عجیب، بی‌جا، دار الوطن للنشر، 1421 ق/ 2000 م.

ذهبی، محمّد بن احمد ، سیر أعلام النبلاء، تحقیق: شعیب ارنؤوط، بیروت: مؤسسه الرساله، 1413 ق/ 1993 م.

ذهبی، محمّد بن احمد ، میزان الإعتدال فی نقد الرجال، تحقیق: علی محمّد بجاوی،‌ بیروت- لبنان: دار المعرفه للطباعه و النشر، 1382 ق/ 1963 م.

ساعدی، حسین، المعلی بن خنیس شهادته و وثاقته و مسنده، قم: انتشارات دار الحدیث، 1425 ق/ 1383.

شبستری، عبد الحسین، الفائق فی رواه و اصحاب الإمام الصادق (ع)، قم: دفتر انتشارات اسلامی، چاپ اول، 1418.

شوشتری، محمّد تقی،‌ قاموس الرجال، قم: انتشارات اسلامی، چاپ اول، 1419 ق.

شهید ثانی، زین الدّین بن علی، «البدایه فی علم الدرایه»، چاپ شده در رسائل فی درایه الحدیث، تحقیق و گردآوری: ابوالفضل حافظیان، قم: دار الحدیث، 1424 ق/ 1382.

شهید ثانی، زین الدّین بن علی ، الرعایه فی علم الدرایه، تحقیق: عبدالحسین محمّد علی بقال، قم: انتشارات آیه الله العظمی مرعشی نجفی، چاپ دوم، 1408 ق.

صاحب معالم، حسن بن زین الدین، التحریر الطاووسی المستخرج من کتاب حل الاشکال، تحقیق: فاضل جواهری، قم:‌ انتشارات سید الشهداء (ع)، 1411 ق.

طبرسی، احمد بن علی، الإحتجاج، تعلیق: سید محمّدباقر خراسان، نجف اشرف: انتشارات نعمان، 1383 ق/ 1966 م.

طحان، محمود، درآمدی بر علوم حدیث (ترجمه تیسیر مصطلح الحدیث)، ترجمه و تعلیق: فیض محمّد بلوچ، تربت جام: انتشارات خواجه عبدالله انصاری، 1389.

طوسی، محمّد بن حسن، إختیار معرفه الرجال (رجال کشی)، تصحیح و تعلیق: معلّم ثالث میرداماد استرآبادی، تحقیق: سید مهدی رجایی، قم: مؤسسه آل البیت (ع) و انتشارات بعثت، 1404 ق.

طوسی، محمّد بن حسن ، الاستبصار فیما اختلف من الأخبار، تحقیق: حسن موسوی، تهران: دار الکتب الاسلامیه، چاپ چهارم، 1390 ق.

طوسی، محمّد بن حسن ، الفهرست، تحقیق: جواد قیومی، قم: دفتر انتشارات اسلامی و مؤسسه نشر الفقاهه، 1417 ق.

عاملی، حسین بن عبدالصمد، وصول الأخیار إلی أصول الأخبار، تحقیق: سیّد عبد اللطیف کوه کمری، قم: انشارات خیام، 1042 ق.

عتر، نورالدین، منهج النقد فی علوم الحدیث، دمشق: دار الفکر، 1418 ق/ 1997 م.

عظیم آبادی، محمّد شمس الحق، عون المعبود شرح سنن ابی داود، بیروت- لبنان: دار الکتب العلمیه، الطبعه الثانیه، 1415 ق/1995 م.

عقیلی، محمّد بن عمرو، ضعفاء العقیلی، تحقیق: عبد المعطی امین قلعجی، بیروت-لبنان: دار الکتب العلمیه، الطبعه الثانیه، 1418 ق/ 1998 م.

علامه حلّی، حسن بن یوسف، ایضاح الإشتباه، تحقیق: محمّد حسون، قم: دفتر انتشارات اسلامی، چاپ اول، 1411 ق.

علامه حلّی، حسن بن یوسف ، خلاصه الأقوال فی معرفه الرجال، تحقیق: جواد قیومی، قم: مؤسسه نشر الفقاهه، چاپ اول، ‌1417 ق.

غفّاری، علی اکبر، دراسات فی علم الدرایه (تلخیص مقباس الهدایه)، تهران: سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه‌ها (سمت): دانشگاه امام صادق، چاپ اول، 1384.

قنوجی، محمّد بن علی، الحطه بذکر الصحاح السنه، بی‌جا، بی‌نا، بی‌تا.

کرباسی، محمّد طاهر، إکلیل المنهج فی تحقیق المطلب، تحقیق: سید جعفر حسینی اشکوری، قم: دار الحدیث، 1382.

کلباسی، محمّد بن محمّد ابراهیم، الرسائل الرجالیه، تحقیق: محمّد حسین درایتی، قم: دارالحدیث،‌ 1422 ق/ 1380.

مصطفوی، حسن، التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، تهران: بی‌نا، چاپ اول، 1393 ق.

میرداماد، محمّد باقر بن محمّد، الرواشح السماویه، تحقیق: غلام حسین قیصریه‌ها و نعمت الله جلیلی، قم: دارالحدیث، 1422 ق/ 1380.

نجاشی، احمد بن علی، رجال النجاشی، تحقیق: سید موسی شبیری زنجانی، قم: دفتر انتشارات اسلامی وابسته به حوزه علمیّه قم، 1407 ق.

نقوی هندی، علی محمّد، «الجوهره العزیزه فی شرح الوجیزه»، چاپ شده در رسائل فی درایه الحدیث، تحقیق و گردآوری: محمّد برکه، نعمت الله جلیلی و ابوالفضل حافظیان، قم: دار الحدیث، 1424 ق/ 1382.

نمازی شاهرودی، علی، مستدرکات علم رجال الحدیث، تهران: انتشارات حیدری، چاپ اول، 1412 ق.