Linear and Network Connections of Verses and Surahs and the Analysis of Their Origins

Document Type : پژوهشی

Authors

1 Meybod University

2 University of Qom

Abstract

The connection and consistency of Quranic verses along with the arrangement of surahs have always been one of the key issues in Quranic and the exegesis science. In the traditional Quranic subjects, this subject is usually referred to as "order" and "consistency". The purpose of raising this issue, which we have referred to as linear conjunctions, is to defend intra-surah order of verses and the existing arrangement of the surahs in the Quran. However, it has provided some interpretative benefits that have been exploited by exegetes. In recent centuries, nonetheless, network connections have received growing attention and great efforts have been put into searching the relationships between adjacent verses and surahs. Beyond the interpretive function and the search for the Quranic order, the importance of gaining text-based insight, the advent of new interpretive assumptions, the expansion of Quran-to-Quran interpretation and the growing need for thematic exegesis have influenced this approach. In this regard, we first examine different types of connections between verses and surahs using an analytical-descriptive method and then explore the origins of these connections, especially in the contemporary era.

Keywords


قرآن کریم، ترجمه ناصر مکارم شیرازی، قم: دارالقرآن الکریم، 1373.
ابن بابویه، محمد بن علی، عیون أخبار الرضا، تهران: نشر جهان، 1378 ق.
ابن فارس، أحمد بن فارس، معجم مقاییس اللغة، قم: مکتب الاعلام الاسلامی، 1404 ق.
ابن کثیر، اسماعیل بن عمرو، تفسیر القرآن العظیم، بیروت: دار الکتب العلمیه، 1419 ق.
ابن منظور، محمد بن مکرم، لسان العرب، بیروت: دارصادر، 1414 ق.
ابوحیان اندلسی، محمد بن یوسف، البحر المحیط فی التفسیر، بیروت: دار الفکر، 1420 ق.
اسعدی، محمد، «تفسیر قرآن به قرآن: شیوه‌ای تفسیری برگرفته از خود قرآن»، دایرةالمعارف قرآن کریم، 1389.
ایازی، محمد علی، چهره پیوسته قرآن، تهران: نشر هستی نما، 1380.
آقایی، علی، «انسجام قرآن از نظریه تا عمل: مقایسه روش فراهی، اصلاحی و حوّی»، کتاب ماه دین، ش 144، 1388.
آقایی، علی، «رهیافت وحدت موضوعی سوره‌های قرآن در الأساس فی التفسیر»، پژوهش‌های قرآنی، شماره 56، 1387.
آلوسی، محمود بن عبدالله، روح المعانی فی تفسیر القرآن العظیم، بیروت: دارالکتب العلمیه، 1415 ق.
بازرگان، عبدالعلی، نظم قرآن، تهران: انتشارات قلم، 1372.
باقلانی، محمد بن الطیب، إعجاز القرآن، بیروت: دارالکتب العلمیة، 1421 ق.
برومند، محمدحسین، درس‌گفتار خطوط و شبکه‌های ارتباطی، دانشکده الهیات میبد، نیم‌سال اول 1393.
بلاشر، رژی، در آستانه قرآن، ترجمه: محمود رامیار، تهران: دفتر نشر و فرهنگ اسلامی، 1378.
پاکتچی، احمد، «تفسیر»، دایرةالمعارف بزرگ اسلامی، زیر نظر موسوی بجنوردی، تهران: انتشارات مرکز دایرةالمعارف، 1387.
پاکتچی، احمد ، درس‌گفتار تاریخ تفسیر قرآن کریم، تنظیم و ویرایش: محمد جان‌پور، تهران: انجمن علمی دانشجویی الهیات دانشگاه امام صادق (ع)، 1387.
ثعلبی، احمد بن محمد، الکشف و البیان، بیروت: دار إحیاء التراث العربی، 1422 ق.
جرجانی، عبد القاهر بن عبد الرحمن، دلائل الإعجاز فی علم المعانی، بیروت: دارالکتب العلمیة، 1422 ق.
جلیلی، هدایت، روش‌شناسی تفاسیر موضوعی قرآن، تهران: انتشارات کویر، 1372.
جوادی آملی، عبدالله، تسنیم، تحقیق: حجت‌الاسلام علی اسلامی، قم: مرکز نشر اسراء، 1388.
جوادی آملی، عبدالله، قرآن در قرآن، تحقیق: محمد محرابی، قم: مرکز نشر اسراء، 1388.
حری، ابوالفضل، «بررسی کتاب: درباره کتاب انسجام در قرآن: مطالعه مفهوم نظم در تدبر در قرآن اثر اصلاحی»، کتاب ماه دین، شماره 163، 1390.
حسینی شاه عبدالعظیمی، حسین بن احمد، تفسیر اثنی عشری، تهران: انتشارات میقات، 1363.
حقی بروسوی، اسماعیل، تفسیر روح البیان، بیروت: دارالفکر، بی‌تا.
حوّی، سعید، الأساس فی التفسیر، قاهره: دار السلام، 1424 ق.
خامه‌گر، محمد، ساختار هندسی سوره‌های قرآن، تهران: سازمان تبلیغات اسلامی، 1386.
ذوقی، امیر، «نگره‌ای جدید درباره انسجام متنیِ سوره‌های قرآن کریم»، مطالعات قرآن و حدیث، سال هفتم، شماره 12، 1392.
رابینسون، نیل، «دستان باز: قرائتی دوباره از سوره مائده»، ترجمه محمدکاظم شاکر و انسیه عسگری، پژوهش‌های قرآنی، شماره 69، بهار 1391.
رامیار، محمود، تاریخ قرآن، تهران: امیرکبیر، 1369.
رجبی، محمود، روش تفسیر قرآن، قم: پژوهشکده حوزه و دانشگاه، 1383.
رستگار جویباری، یعسوب الدین، تفسیر البصائر، بی‌جا: المطبعة الاسلامیة، بی‌تا.
زارع زردینی، احمد، سوره‌های حوامیم: ویژگی‌ها و شباهت‌ها، پایان‌نامه کارشناسی ارشد رشته علوم قرآن و حدیث، استاد راهنما دکتر عباس مصلایی‌پور یزدی، دانشکده الهیات، معارف اسلامی و ارشاد، دانشگاه امام صادق (ع)، 1385.
زحیلی، وهبة بن مصطفی، التفسیر المنیر فی العقیدة و الشریعة و المنهج، بیروت: دار الفکر المعاصر، 1418 ق.
زرکشی، محمد بن عبدالله، البرهان فی علوم القرآن، بیروت: دار المعرفة، 1410 ق.
زمخشری، محمود بن عمر، الکشاف عن حقائق غوامض التنزیل، بیروت: دار الکتاب العربی، 1407 ق.
سیوطی، عبدالرحمن بن ابی‌بکر، الاتقان فی علوم القرآن، بیروت: دارالکتاب العربی، 1421 ق.
سیوطی، عبدالرحمن بن ابی‌بکر، تناسق الدرر فی تناسب السور، تحقیق عبدالقادر احمد عطا، بیروت: دار الکتب العلمیه، 1406 ق.
سیوطی، عبدالرحمن بن ابی‌بکر، معترک الاقران فی اعجاز القرآن، بی‌جا: دارالفکر العربی، بی‌تا.
شحاته، محمد محمود، اهداف کل سوره و مقاصدها فی القرآن الکریم، ترجمه محمدباقر حجتی، تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی، 1369.
صدر، محمدباقر، المدرسة القرآنیة، بیروت: دار التعارف، بی‌تا.
صفایی حائری، علی، انسان در دو فصل، قم: لیله القدر، 1385.
صفایی حائری، علی، رشد، قم: لیله القدر، 1385.
صفایی حائری، علی ، یادنامه، قم: لیله القدر، 1383.
طاهر خانی، جواد، بلاغت و فواصل قرآن، تهران: جهاد دانشگاهی، 1383.
طباطبایی، محمد حسین، المیزان فی تفسیر القرآن، قم: دفتر انتشارات اسلامی، 1417 ق.
طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر جوامع الجامع، تهران: انتشارات دانشگاه تهران، 1377.
طبرسی، فضل بن حسن ، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، تهران: انتشارات ناصر خسرو، 1372.
طیب، عبدالحسین، أطیب البیان فی تفسیر القرآن، تهران: انتشارات اسلام، 1378.
عبدالرئوف، حسین، «زنجیرمندی مفهومی و بافتی در گفتمان قرآنی»، ترجمه ابوالفضل حرّی، مجله زیبا شناخت، شماره 19، 1387.
فخر رازی، محمد بن عمر، مفاتیح الغیب، بیروت: دار احیاء التراث العربی، 1420 ق.
فراهیدی، خلیل بن احمد، کتاب العین، قم: انتشارات هجرت، 1410 ق.
فقهی‌زاده، عبدالهادی، و محمد جواد آزادی، «روابط برون‌سوره‌ای از دیدگاه علامه طباطبایی»، پژوهشنامه تفسیر و زبان قرآن، بهار و تابستان 1392، شماره 2.
فیض کاشانی، محمد محسن بن شاه مرتضی، تفسیر الصافی، تحقیق: حسین اعلمی، تهران: انتشارات الصدر، 1415 ق.
قرشی، علی اکبر، تفسیر احسن الحدیث، تهران: بنیاد بعثت،1377.
کاشانی، فتح‌الله بن شکرالله، تفسیر منهج الصادقین فی الزام المخالفین، تهران: کتابفروشی علمی، 1336.
کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، به کوشش علی اکبر غفاری، تهران: دار الکتب الإسلامیة، 1407 ق.
کویپرس، میشل، «متن قرآن برخلاف ظاهر، نظم و ساخت محکمی دارد»، کتاب ماه دین، شماره 138، فروردین 1388.
کیوان قزوینی، عباسعلی، تفسیر، به کوشش جعفر پژوم، تهران: انتشارات سایه، 1384.
مرادی زنجانی حسین، و محمدعلی لسانی فشارکی، روش تحقیق موضوعی در قرآن کریم، زنجان: قلم مهر، 1385.
مسلم، مصطفی، مباحث فی التفسیر الموضوعی، دمشق: دارالقلم، 1426 ق.
مصطفوی، حسن، التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب، 1360.
مصلایی‌پور یزدی، عباس، «چگونگی یافتن نظائر آیات در روش تفسیر قرآن به قرآن»، مجموعه گفتارهایی در باب قرآن، فقه و فلسفه، به کوشش مهدی ایزدی، دانشگاه امام صادق (ع)، 1389.
مصلایی‌پور یزدی، عباس، و محسن دیمه‌کار، «تنوع و نوآوری در بیان داستان محاجه حضرت ابراهیم (ع) با آزر و قومش در قرآن کریم»، صحیفه مبین، سال چهاردهم، شماره 44، 1387.
مصلایی‌پور یزدی، عباس، و یحیی میرحسینی، «تحلیل و بررسی روش تفسیری کیوان قزوینی»، آموزه‌های قرآنی، سال نهم، شماره 17، 1392.
معرفت، محمدهادی، تاریخ قرآن، تهران: سمت، 1382.
معرفت، محمدهادی ، تناسب آیات، ترجمه عزت‌الله مولایی‌نیا، قم: بنیاد معارف اسلامی، 1373.
مغنیه، محمدجواد، تفسیر الکاشف، تهران: دار الکتب الإسلامیة، 1424 ق.
مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، تهران: دار الکتب الإسلامیة، 1374.
مکوند، محمود، و محمدکاظم شاکر، «بازخوانی انسجام متن قرآن در پرتو نظریه نظم متقارن»، پژوهش‌های قرآنی، شماره 76، 1394.
مهاجر، مهران، و محمد نبوی، به سوی زبان‌شناسی شعر: ره‌یافتی نقش‌گرا، تهران: نشر مرکز، 1376.
میبدی، احمد بن محمد، کشف الأسرار و عدة الأبرار، تهران: انتشارات امیر کبیر، 1371.
میر، مستنصر، «ویژگی‌ها و مؤلفه‌های زبانی قرآن کریم»، زیبا شناخت، ابوالفضل حُرّی، شماره 16، 1386.
میرحسینی، یحیی، تحلیل و نقد رویکرد تفسیر عرفانی جدید امامیه با تأکید بر آثار تفسیری کیوان قزوینی، بانوی اصفهانی و صفایی حائری، به راهنمایی دکتر احمد پاکتچی، پایان نامه کارشناسی‌ارشد رشته علوم قرآن و حدیث، دانشکده الهیات، معارف اسلامی و ارشاد، دانشگاه امام صادق (ع)، 1389.
نیشابوری، حسن بن محمد، تفسیر غرائب القرآن و رغائب الفرقان، بیروت: دار الکتب العلمیه، 1416 ق.
Bell, Richard, introduction to the Quran, completely revised and enlarged by W. Montgomery Watt, Edinburgh University Press Paperback edition, 1977.
Rabinson, Neal, Islam a concise introduction, London/ Richmond: Curzon Press, 1999.
Welch, A.T, "AL-KUR`AN", Encyclopaedia of Islam, Leiden: Brill, vol.5, 1986.
Welch, A.T, "SURA", Encyclopaedia of Islam, Leiden: Brill, vol.9, 1997.
CAPTCHA Image