Ṭabarī and Difference of Reading in Devotional Verses of Ordinances

Document Type : پژوهشی

Author

• Ruhollah Najafi

Khawrazmi University

10.22067/naqhs.v48i2.10277

Abstract

The present article addresses the way Ṭabarī interacted with the phenomenon of difference of reading (qarā‘a) under the devotional verses of ordinances (āyāt al-aḥkām) and indicates that he, as one of the eminent and early figures of exegesis writing, properly reserves for himself the right to judge and adopt an aspect from among various aspects of readings. This way, our interpreter sometimes adopts a reading as absolute and puts aside– explicitly or by implication–the reading opposite to it. (Absolute selection) Sometimes he prefers one from among two different readings but does not drive the rejected reading away from the field of permitted readings. (Relative selection) also, in some positions, regards both readings as righteous and does not make any selection between them. (Non-selection acceptance) Besides these three, sometime Ṭabarī contents himself with reporting the difference of reading without expressing his judgment in this respect. On the other hand, our interpreter attests to the following criteria for absolute or relative selection of a
reading: consensus of reputable reciters, superabundance or popularity of the reading, the orthography of the Muslims’ copies of the Qur’ān, the verse’s semantic-interpretive certainty, the expressive-syntactic criteria, traditions of the Revelation occasion, traditions denoting the Prophet’s (S.A.W.) reading, and the more eloquent and more popular dialect. Meanwhile, the most important and frequently practiced criterion that our interpreter relies on in his arbitrations is the consensus of the reciters whom he calls as “authority”.

Keywords

• difference of reading
• adopting reading
• Ṭabarī
• Jāmi‘ al-Bayān
• verses of ordinances

---

References

ابن العربی، محمد بن عبدالله، احکام القرآن، دار احیاء الکتب العربیه، 1376 ق.

ابن جنی، عثمان بن جنی، المحتسب فی تبیین وجوه شواذ القراءات، قاهره، 1415- 1414 ق.

ابن جوزی، عبدالرحمن بن علی، تذکره الاریب فی تفسیر الغریب، بیروت، 1425 ق.

ابن خالویه، حسن بن احمد، مختصر فی شواذّ القرآن، مصر، 1934 م.

ابن درید، محمد بن حسن، جمهره اللغه، ترتیب و تصحیح: عادل عبد الرحمن البدری، مشهد، 1426 ق.

ابن عاشور، محمد الطاهر، التحریر و التنویر، بیروت، 1420 ق.

ابن عطیّه، عبد الحقّ بن غالب، المحرّر الوجیز، بیروت، 1413 ق.

ابن قتیبه، عبدالله بن مسلم، تفسیر غریب القرآن، داراحیاء الکتب العربیه، 1378 ق.

ابن مجاهد، احمد بن موسی، کتاب السبعه فی القراءات، تحقیق: شوقی ضیف، قاهره، 1972 م.

ابن منظور، محمّد بن مکرم، لسان العرب، بیروت، بی‌تا.

ابوالفتوح رازی، حسین بن علی، روض الجنان و روح الجنان، مشهد، 1366.

ابوحیان، محمد بن یوسف، البحر المحیط، بیروت، 1413 ق.

اخفش، سعید بن مسعده، کتاب معانی القرآن، تحقیق: هدی محمود قراعه، قاهره، 1411 ق.

آلوسی، محمود بن عبدالله، روح المعانی، بیروت، 1417 ق.

بازمول، محمدبن عمر، القرائات و اثرها فی التفسیر و الاحکام، ریاض،1417 ق.

بغوی، حسین بن مسعود، تفسیر البغوی المسمی معالم التنزیل، بیروت، 1415 ق.

جصّاص، احمد بن علی، احکام القرآن، بیروت، 1335 ق.

خطیب بغدادی، احمد بن علی، تاریخ بغداد او مدینه السلام، بیروت، بی‌تا.

خطیب، عبداللطیف، معجم القراءات، دمشق، 1422 ق.

خلیل بن احمد، کتاب العین، تحقیق: مهدی مخزومی و ابراهیم سامرائی، قم، 1414 ق.

راغب اصفهانی، حسین بن محمد، المفردات فی غریب القرآن، بیروت، 1426 ق.

رضا، محمد رشید، تفسیر القرآن الحکیم المشهور بتفسیر المنار، بیروت، 1426 ق.

زمخشری، محمود بن عمر، الکشاف، بی‌جا، 1366 ق.

شوکانی، محمد بن علی، فتح القدیر، بیروت، بی‌تا.

طبری، محمد بن جریر، جامع البیان عن تأویل آی القرآن، تحقیق: صدقی جمیل العطار، بیروت، 1415 ق.

عبدالقویّ، صبری عبدالرءوف محمّد، أثر القراءات فی الفقه الاسلامی، ریاض، 1418 ق.

عکبریّ، عبدالله بن حسین، املاء ما منّ به الرّحمن من وجوه الاعراب والقرائات، بیروت، 1399 ق.

فخر رازی، محمد بن عمر، التفسیر الکبیر، بیروت، دار احیاء التراث العربی، بی‌تا.

فرّاء، یحیی بن زیاد، معانی القرآن، تحقیق: محمد علی نجار، دارالسرور، بی‌تا.

قیسی، مکی بن ابی‌طالب، الکشف عن وجوه القراءات السبع، دمشق، 1394 ق.

محقّق حلّی، جعفر بن حسن، شرائع الاسلام فی مسائل الحلال و الحرام، تعلیقات: سید صادق شیرازی، تهران، 1409 ق.

محلّی، محمد بن احمد، و سیوطی، عبدالرحمن بن ابی بکر، تفسیر الجلالین، مصر، 1312 ق.