History of Dirāyat al-Hadith in Shiʿa based on the Works of Shaykh Ṣadūq

Document Type : پژوهشی

Authors

1 Assistant Professor, University of Mazandaran

2 Ph.D., University of Mazandaran

Abstract

Until the 7th century, there has been no independent written work on Dirāyat al-Hadith (comprehension of the hadith) in Shiʿa. Still, the use of the technical terms related to the science of hadith and Dirāyah by earlier Shiite scholars is a major source for identifying the usage of this science in Shiʿa; an issue that has not been fully examined by researchers yet. So, by adopting a descriptive-analytical method, this study aims to show the application of a group of narrative expressions in the fourth century. The results suggest that some of the hadith terms have been used in the Shiite traditionists' works years before their official compilation and today's definitions of most of them are in conformity with their usages by earlier scholars. Also, in some cases, different uses of a term by earlier scholars have appeared in the form of its multiple meanings in the later scholars' works. However, regarding the hadith terms, there are differences between the earlier and later scholars that are due to their different views towards traditional discussions, as well as the validation and development of Dirāyat al-Hadith.

Keywords

Main Subjects


قرآن کریم
ابطحی، محمدعلی، تهذیب المقال فی تنقیح کتاب رجال النجاشی، قم: ابن‌المؤلف السیدمحمد، 1417ق.
ابن‌بابویه، محمدبن‌علی، اعتقادات الامامیة، قم: کنگرۀ شیخ مفید، ١٤١٤ق.
ابن‌بابویه، محمدبن‌علی، الامالی، تهران: کتابچی، ١٣٧٦.
ابن‌بابویه، محمدبن‌علی، التوحید‌، به‌تحقیق هاشم حسینی، قم: نشر اسلامی، ١٣٩٨ق.
ابن‌بابویه، محمدبن‌علی، الخصال، به‌تحقیق علی‌اکبر غفاری، قم: نشر اسلامی، ١٣٦٢.
ابن‌بابویه، محمدبن‌علی، المقنع، قم: مؤسسۀ امام هادی(ع)، 1415ق.
ابن‌بابویه، محمدبن‌علی، الهدایة فی الاصول و الفروع، قم: مؤسسۀ امام هادی(ع)، 1418ق.
ابن‌بابویه، محمدبن‌علی، ثواب الاعمال و عقاب الاعمال، قم: دار الشریف الرضی، ١٤٠٦ق.
ابن‌بابویه، محمدبن‌علی، علل الشرائع، قم: کتاب‌فروشی داوری، ١٣٨٥.
ابن‌بابویه، محمدبن‌علی، عیون اخبار الرضا(ع)، به‌تحقیق مهدی لاجوردی، تهران: جهان، ١٣٧٨ق.
ابن‌بابویه، محمدبن‌علی، فضائل الاشهر الثلاثة، به‌تحقیق غلام‌رضا عرفانیان یزدی، قم: کتاب‌فروشی داوری، ١٣٩٦ق.
ابن‌بابویه، محمدبن‌علی، کتاب من لایحضره الفقیه، به‌تحقیق علی‌اکبر غفاری، قم: اسلامی، ١٤١٣ق.
ابن‌بابویه، محمدبن‌علی، کمال الدین و تمام النعمة، به‌تحقیق علی‌اکبر غفاری، تهران: اسلامی، ١٣٩٥ق.
ابن‌بابویه، محمدبن‌علی، معانی الاخبار، به‌تحقیق علی‌اکبر غفاری، قم: اسلامی، ١٤٠٣ق.
ابن‌جوزی، عبدالرحمن‌بن‌علی، الموضوعات، به‌تحقیق عبدالرحمن محمدعثمان، مدینه: سلفی، 1386ق.
ابن‌غضائرى‌، احمدبن‌حسین، الرجال ابن الغضائری، قم: اسماعیلیان، ١٣٦٤ق.
بحرالعلوم، محمدمهدی‌بن‌مرتضی، الفوائد الرجالیة، به‌تحقیق محمدصادق بحرالعلوم و حسین بحرالعلوم، تهران: چاپخانهٔ صادق(ع)، ١٣٦٣.
بهبهانی، وحید، الفوائد الرجالیة، بی‌جا: بی‌نا، بی‌تا.
بیدگلی، رمضانعلی، «پیشینۀ درایه در شیعه با بررسی کاربرد مصطلحات حدیثی در کتب اربعه»، حدیث حوزه، س3، ش6، 1392، صص62تا87.
جزایری، عبدالنبی‌بن‌سعد، حاوی الاقوال فی معرفة الرجال، قم: احیاء التراث، 1418ق.
جزایری، نعمت‌الله، ریاض الابرار، بیروت: تاریخ عربی، 1427ق.
خدایاری، علی‌نقی، «گزارشی از سیر مباحث دریه در امامیه تا سدهٔ دهم هجری»، علوم حدیث، ش30، 1382، صص136تا163.
سبحانی، جعفر، اصول الحدیث و احکامه فی علم الدرایة، قم: اسلامی، بی‌تا.
شبیری زنجانی، محمدجواد، «توقیع»، دانشنامهٔ جهان اسلام، ١٣٨٢.
شهید ثانی، زین‌الدین‌بن‌علی، الرعایة فی علم الدرایة، به‌تحقیق عبدالحسین محمدعلی بقال، قم: چاپخانهٔ آیت‌الله مرعشی، ١٤٠٨ق.
شیخ بهایی، محمدبن‌حسین، مشرق الشمسین، قم: بصیرتی، بی‌تا.
صدر، حسن، نهایة الدرایة، به‌تحقیق ماجد غرباوی، قم: معشر، بی‌تا.
طباطبایی، محمدکاظم، تاریخ حدیث شیعه، قم: دار الحدیث، ١٣٩٠.
طوسی، محمدبن‌حسن، الاستبصار فی ما اختلف من الاخبار، به‌تحقیق حسن موسوی خرسان، تهران: دار الکتب الاسلامی، 1390ق.
طوسی، محمدبن‌حسن، الفهرست، نجف: مرتضوی، بی‌تا.
طوسی، محمدبن‌حسن، تهذیب الاحکام، به‌تحقیق حسن موسوی خرسان، تهران: دار الکتب الاسلامی، 1407ق.
عاملی، حسین‌بن‌عبدالصمد، وصول الاخیار الی اصول الاخبار، به‌تحقیق عبداللطیف کوه‌کمری، قم: مجمع الذخائر الاسلامیة، ١٤٠١ق.
عمادی حائری، محمد، بازسازی متون کهن حدیث شیعه؛ روش، تحلیل، نمونه، تهران: مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی، ١٣٨٨.
غفاری، علی‌اکبر، دراسات فی علم الدرایة؛ تلخیص مقباس الهدایة، تهران: دانشگاه امام الصادق(ع)، ١٣٦٩.
فضلی، عبدالهادی، اصول الحدیث، بیروت: ‌ام القری، 1421ق.
فیروزآبادی، محمدبن‌یعقوب، القاموس المحیط، بیروت: دار العلم، بی‌تا.
قرشی بنابی، علی‌اکبر، قاموس القرآن، تهران: دار الکتب الاسلامیة، 1412ق.
کلینی، محمدبن‌یعقوب، الکافی، به‌تحقیق علی‌اکبر غفاری و محمد آخوندی، تهران: دارالکتب الاسلامیة، 1407ق.
کنی، علی، توضیح المقال فی علم الرجال، به‌تحقیق محمدحسین موسوی، قم: دار الحدیث، 1421ق.
مامقانی، عبدالله، مقباس الهدایة فی علم الدرایة، به‌تحقیق محمدرضا مامقانی، قم: دلیل ما، 1428ق.
مجلسی، محمدتقی‌بن‌مقصودعلی، لوامع صاحبقرانی، قم: اسماعیلیان، ١٤١٤ ق.
مددی، احمد، نگاهی به دریا، قم: کتاب‌شناسی شیعه، ١٣٩٣.
مدیرشانه‌چی، کاظم، درایة الحدیث، قم: نشر اسلامی، ١٣٨٨.
معارف، مجید، «تخریج»، دانشنامۀ جهان اسلام، 1375.
مفید، محمدبن‌محمد، تصحیح اعتقادات الامامیة، به‌تحقیق حسین درگاهی، قم: کنگرۀ شیخ مفید، ١٤١٤ق.
مفید، محمدبن‌محمد، جوابات اهل موصل، به‌تحقیق مهدی نجف، بیروت: دار المفید، ١٤١٤ق.
موسوی، سیدمحمدحسین و حسن نقی‌زاده، «بازخوانی پیشینۀ مصطلح الحدیث»، مطالعات فهم حدیث، س1، ش2، 1394، صص 9تا29.
میرداماد، محمدباقربن‌محمد، الرواشح السماویه، به‌تحقیق غلامحسین قیصریه‌ها و نعمة‌الله جلیلی، قم: دار الحدیث، 1422ق.
نجاشی، احمدبن‌علی، رجال النجاشی، به‌تحقیق موسی شبیری زنجانی، قم: اسلامی، ١٤٣٩ق.
نفیسی، شادی، درایة الحدیث؛ بازپژوهی مصطلحات حدیثی در نگاه فریقین، تهران: سمت، 
CAPTCHA Image