خوبرویان پاک یا درختان تاک؟ نقدی بر قرائت سُریانی – آرامیِ لوگزنبرگ از حورٌ‌عِین در قرآن

نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

1 دانشگاه علامه طباطبائی

2 دانشکده علوم قرآنی شیراز

چکیده

واژه «حور» در چهار آیه قرآن به کار رفته که در سه موردش با وصف «عِین» قرین گشته و ترکیب «حُورٌ عِینٌ» را پدید آورده است. عبارت «زَوَّجْنَاهُمْ بِحُورٍ عِینٍ» (دخان، 54؛ طور، 20) جای تردیدی را برای مفسران قرآن باقی ننهاده که مراد از حُورٌ‌عِین را زیبارویانی بدانند که در بهشت به تزویج مردان بهشتی در می‌آیند. در سال 2000 میلادی نویسنده‌ای با نام مستعار کریستف لوگزنبرگ کتابی با عنوان «قرائت سُریانی-آرامیِ قرآن؛ کوششی در رمزگشایی زبان قرآن» منتشر کرد و اظهار داشت که مسلمانان برداشت نادرستی از حُورٌ‌عِین داشته‌اند. به نظر وی، قرآن به طور گسترده از واژه‌ها و عبارات سُریانی-آرامی استفاده کرده و مسلمانان بدون توجه به معنای اصلی این واژه‌ها در زبان سُریانی، به ابداع معانی جدیدی نزد خود برای آن‌ها دست زده‌اند، که حورعین یکی از این موارد است. به زعم وی، این واژه در زبان سریانی به معنای انگور سفید است؛ اما مسلمانان – در زمانی که قرآن بدون نقطه بوده - واژه «رَوَّحنَا» را به صورت «زَوَّجْنَا» قرائت کرده و بدین ترتیب، حور عین را زیبارویانی بهشتی پنداشته‌اند. لوگزنبرگ مدعی است که با استفاده از دانش زبان شناسی تاریخی-تطبیقی به این نتایج رسیده است.
این نوشتار، ادعاهای لوگزنبرگ در مورد آیات مربوط به حُورٌ‌عِین را مورد بررسی قرار داده و به این نتیجه رسیده که پژوهش‌های مبتنی بر زبان شناسی تاریخی– تطبیقی بین دو زبان عربی و آرامی نه تنها ادعای لوگزنبرگ را تأیید نمی‌کند بلکه گواه صدقی بر معنای مصطلح بین مسلمانان از حورٌعِین است.

کلیدواژه‌ها


ابن منظور، محمدبن مکرّم، لسان العرب، بیروت، دار احیاء التراث العربی، چاپ اول، 1988 م.
احمد مختار عمر و عبدالعال سالم مکرم، معجم القرائات القرآنیة، قم، انتشارات اسوه، چاپ اول، 1992 م.
ازهری، محمد بن احمد، تهذیب اللغة، با اشراف محمد عوض مرعب، بیروت، دار احیاء التراث العربی، چاپ اول، 2001 م.
بستانی، بطرس، محیط المحیط، محقق: محمد عثمان، بیروت، دار الکتب العلمیة، چاپ اول، 2009 م.
بستانی، فؤاد افرام، مهیار، رضا، فرهنگ ابجدی، تهران، انتشارات اسلامی، چاپ دوم، 1375.
جوهری، اسماعیل بن حماد، الصحاح، تحقیق: خلیل مأمون شیحا، بیروت، دار المعرفة، چاپ اول، 2005 م.
الخطیب، عبداللطیف، معجم القرائات، قاهره، دار سعد الدین، چاپ اول، بی‌تا.
راغب، حسین بن محمد، مفردات الفاظ القرآن، بیروت، دار القلم، چاپ اول، 1412 ق.
شولر، مارکو، «پژوهش‌های قرآنی پس از دوره روشنگری در غرب»، ترجمه سید علی آقایی، مجله هفت آسمان، (1386)، شماره 34.
طباطبایی، محمد حسین، المیزان فی تفسیر القرآن، قم، دفتر انتشارات اسلامی جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، چاپ سوم، 1417 ق.
طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، بیروت، مؤسسة الاعلمی للمطبوعات، چاپ اول، 1995 م.
طبری، محمد بن جریر، جامع البیان عن تأویل آی القرآن، تحقیق: مکتب التبیان، قاهره، دار ابن الجوزی، چاپ اول، 2009 م.
طوسی، محمد بن حسن، التبیان فی تفسیر القرآن، قم، مکتب الاعلام الاسلامی، چاپ اول، 1409 ق.
فخر رازی، محمد بن عمر، تفسیر الفخر الرازی المشتهر بالتفسیر الکبیر و مفاتیح الغیب، بیروت، دارالفکر، چاپ اول، 1995 م.
فرّاء، یحیی بن زیاد، معانی القرآن، تهران، انتشارات ناصر خسرو، چاپ اول، بی‌تا.
فراهیدی، خلیل بن احمد، کتاب العین، تحقیق: مهدی المخزومی و ابراهیم السّامرائی، قم، مؤسسة دارالهجرة، چاپ دوم، 1409 ق.
مرتضی زبیدی، محمد بن محمد، تاج العروس من جواهر القاموس، تحقیق: علی شیری، بیروت، دارالفکر، چاپ اول، 1994 م.
معمر بن مثنی، ابوعبیده، مجاز القرآن، تحقیق: محمد فؤاد سزگین، مصر، ناشر: محمد سامی امین الخانجی، چاپ اول، 1962 م.
مکارم شیرازی، ناصر، پیام قرآن، قم، مدرسة امیر المؤمنین- مطبوعاتی هدف-، چاپ سوم، 1374.
مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، دار الکتب الاسلامیه، چاپ اول، 1374.
نحاس، احمد بن محمد، معانی القرآن، طنطا، دارالصحابه للتراث، چاپ اول، 2009 م.
واحدی، علی بن احمد، التفسیر البسیط، تحقیق: د. علی بن عمر السحیبانی، ریاض، جامعة الامام محمد بن سعود الاسلامیة، چاپ اول، 1430 ق.
یعقوب اوجین منَّا، المطران، قاموس کلدانی عربی، بیروت، منشورات مرکز بابل، بی‌چا، 1975 م.
Bar Bahlule, Hassan, Lexicon Syricum, Paris, republic typograph, Lexicon Syricum, Divid Michalis, 1788.
Costaz, Louis,S.J, Dictionnaire Syriaqus- Français, Syriac-English Dictionary, قاموس سریانی عربی, Third Edition, Beyrouth, dar el- machreq(دار المشرق), 2002.
Luxenberg, Christoph, the syro–aramaic reading of the Koran a contribution to the decoding of the language of the Koran, schiler,Berlin, 2007.
Margoliouth. MRS, A Compendius Syriac Dictionary, A Founded upon The Thesarus Syriacus of R.Payne Smith, Oxford at the Clarendon Press, 1903.
نرم افزار
نرم افزار الموسوعة الشعریة العربیة
CAPTCHA Image