تحلیل آراء مفسران فریقین دربارة «کلمة باقیة» در آیه 28 سوره زخرف

مقالات آماده انتشار

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• محسن فریاردس ¹
• مریم نظربیگی ¹
• شهناز حیدری‌نیا ²

¹ استادیار گروه علوم قرآن و حدیث، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه آیت‌الله بروجردی (ره)، لرستان، بروجرد

² دانشجوی کارشناسی‌ارشد گروه علوم قرآن و حدیث، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه آیت‌الله بروجردی (ره)، لرستان، بروجرد

10.22067/jquran.2025.92227.1804

چکیده

یکی از موارد اختلافی در میان مفسران فریقین، مفهوم «کلمة باقیة» در آیۀ «وَ جَعَلَها کَلِمَةً باقِیةً فی‏ عَقِبِهِ لَعَلَّهُمْ یرْجِعُونَ» است. پژوهش حاضر با هدف کشف معنای «کلمة باقیة» و با روش توصیفی – تحلیلی، آراء این مفسران را احصاء، دسته‌بندی و تحلیل کرده است. یافته‌های این پژوهش نشانگر آن است که مفسران با استدلال‌های گوناگون، سه معنای «اسلام»، «توحید» و «امامت» را در تفسیر «کلمة باقیة» ذکر کرده‌اند. بر اساس استدلال‌های قرآنی، روایی و ادبی، پژوهش حاضر به این نتیجه دست یافت که تفاسیر «اسلام» و «توحید» ناتمام هستند. در مقابل، تفسیر «کلمة باقیة» به «امامت» با اعمال اصلاحات لازم در استدلال‌های موجود، به عنوان تفسیر ارجح شناخته شد که این برتری، با توجه به شواهد متنی و روایی حاصل می‌گردد. بدین معنا که آیات هم‌سیاق با آیه مورد بحث، قرائن روشنی ارائه می‌دهند که مفهوم «امامت» را تقویت می‌کنند. همچنین، روایات متعددی که در تفسیر این آیه وارد شده‌اند، به‌صراحت بر امامت به عنوان معنای «کلمة باقیة» دلالت دارند.

کلیدواژه‌ها

• قرآن کریم
• مفسران فریقین
• آیة 28 سورة زخرف
• کلمة باقیة
• امامت

موضوعات

• تفسیر قرآن و روش‌های تفسیری

---