جریان‌شناسی مطالعات سبک شناسی قرآن در ایران

مقالات آماده انتشار

نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

• محمد مهدی آجیلیان مافوق ¹
• یونس بامری ²

¹ استادیار بخش علوم قرآن و فقه، دانشکده الهیات و معارف اسلامی، دانشگاه شیراز، شیراز، ایران

² مربی دانشگاه آزاد اسلامی واحد ایرانشهر و دانشجوی دکتری علوم قرآن و حدیث، دانشکده الهیات و معارف اسلامی، دانشگاه شیراز

10.22067/jquran.2025.90398.1759

چکیده

پژوهش حاضر بر پایه روش تحلیل محتوا و با مقایسه آثار، سعی در شناخت جریان‌های شکل گرفته در مطالعات سبک شناسی قرآن در ایران دارد. در همین راستا و برای رسیدن به هدف مورد نظر، این پژوهش، جریان‌های سبک شناسی در مطالعات قرآنی در ایران را از جهت زمان، افراد و ویژگی ها بررسی کرده است. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد که بر اساس دامنه زمانی اواسط دهه 70 شمسی تا تابستان 1403 ، سه دوره در مطالعات سبک شناسی قرآن در ایران سپری شده است: دورة ورود مباحث سبک‌شناسی، دورة رشد و گسترش مباحث سبک‌شناسی و دورة ظهور رویکردهای پیچیده تر سبک شناسی در مطالعات قرآنی. در دوره اول ویژگی‌هایی چون کلی‌گویی و مشخص‌نبودن چارچوب‌های مباحث، ابتدائی و غیرکاربردی بودن مطالعات و ضعف در بنیان‌های نظری، دوره دوم مشخصه‌هایی نظیر توجه به بنیادهای نظری، تطبیق مباحث بر آیات قرآن، تکثر پژوهش‌های صورت گرفته نسبت به دوره اول و نوعا تکراری و توجه به رویکردهای سبک‌شناسانه متفاوت و دوره سوم خصوصیاتی شامل تمرکز بر یک لایه زبانی یا یک مولفه خاص از یک لایه زبانی، عمق‌بخشی به مطالعات، ظهور رویکرد سبک پژوهی انتقادی و ایجاد پیوند میان مباحث سبک‌شناسی با سایر مطالعات زبان‌شناسی از جمله معناشناسی و کاربردشناسی، از ویژگی های متمایزکنندة ادوار سه‌گانه است.

کلیدواژه‌ها

• جریان شناسی
• زبان شناسی
• سبک شناسی
• مطالعات قرآنی

موضوعات

• سبک‌شناسی قرآن

---