تحلیل دیدگاه تفسیری صدرالمتألهین در ارتباط با آیات 18 سوره آل عمران و 53 سوره فصلت

مقالات آماده انتشار

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• حجت اسعدی ¹
• علی عبداله زاده ²

¹ گروه فلسفه و حکمت اسلامی، دانشکده الهیات و معارف اسلامی(شهید مطهری)، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران

² گروه علوم قرآن و حدیث، دانشکده الهیات و معارف اسلامی(شهید مطهری)، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران

10.22067/jquran.2025.94294.1857

چکیده

دو آیه شریفه «شَهِدَ اللَّهُ أَنَّهُ لَا إِلَهَ إِلَّا هُوَ » و  «أَوَ لَمْ یَکْفِ بِرَبِّکَ أَنَّهُ عَلى‏ کُلِّ شَیْ‏ءٍ شَهید» نقش به‌سزایی در بیان مهم‌ترین مسأله فلسفی مکتب صدرایی یعنی اثبات ذات و توحید ذاتی حق از طریق اقامه برهان صدیقین دارد. براهینی که صدرالمتألهین بر پایه دو آیه یاد شده اقامه کرده است، نوعی تفسیر این دو آیه به شمار می‌رود. این نوشتار که به روش توصیفی_تحلیلی و با استفاده از منابع کتابخانه‌ای سامان یافته است، در صدد تحلیل دیدگاه تفسیری صدرالمتألهین نسبت به دو آیه 18 سوره آل عمران و 53 سوره فصّلت است. در پژوهش صورت‌گرفته، دیدگاه تفسیری ملاصدرا در ارتباط با آیه 18 سوره آل عمران مورد نقد واقع شد؛ با این وجود دیدگاه تفسیری وی در ارتباط با آیه 53 سوره فصّلت بر اساس ظاهر آیه، مورد تایید قرار گرفت و نهایتا پس از رد اشکالات واردشده نسبت به این دیدگاه، با توجه به قرائن لفظی، سیاقی و روایی، پذیرش این دیدگاه تفسیری ممکن دانسته شده است.

کلیدواژه‌ها

• قرآن کریم
• صدرالمتألهین
• شهادت ذات بر ذات
• توحید

موضوعات

• تفسیر قرآن و روش‌های تفسیری

---